11 Ιαν Εμπιστοσύνη: πώς να χτίσετε μια υγιή σχέση με τα παιδιά σας
Το να μπορεί ένα παιδί να εμπιστεύεται, αποτελεί μια πολύ σημαντική δεξιότητα για το μέλλον του. Η εμπιστοσύνη προς τον εαυτό του και προς τους άλλους δεν θα του δώσει μόνο δύναμη για το μέλλον. Θα καθορίσει το μέλλον του!
Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό εφόδιο για μια ευτυχισμένη ζωή είναι μια σωστή, ισορροπημένη προσωπικότητα και πόσο μεγάλο ρόλο μπορούμε να παίξουμε εμείς οι γονείς στο να αποκτήσει το παιδί μας αυτό το καθοριστικό προσόν.
Γνωρίζουμε, επίσης, ότι το μικρό παιδί μαθαίνει κατά κύριο λόγο, μιμούμενο. Έτσι, το παράδειγμα των μελών της οικογένειας, ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε και συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας οι μεγάλοι, αποτελεί το σπουδαίοτερο και το πιο καθοριστικό μάθημα ζωής για εκείνο. Βέβαια, το χτίσιμο μιας σωστής και ολοκληρωμένης προσωπικότητας σ’ ένα παιδί θα πρέπει να είναι βασισμένο στο σπουδαίο συναίσθημα της εμπιστοσύνης, που θα υπάρχει ανάμεσα στο ίδιο και τους γονείς του. Εμπιστοσύνη = αγάπη.
Διαβάστε επίσης
Η εμπιστοσύνη είναι η πιο βασική και σημαντική οδός για να «μπει» κανείς στην παιδική ψυχή. Πρέπει, με άλλα λόγια, να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη ενός παιδιού, για να καταφέρουμε να το πλησιάσουμε. Να το πείσουμε για κάτι, να το «ξεκλειδώσουμε», να το κάνουμε πιο συνεργάσιμο και, φυσικά, να το κάνουμε να μας σεβαστεί και να μας αγαπήσει.
Η εμπιστοσύνη χρειάζεται πολύ χρόνο για να χτιστεί. Η ειλικρινής σχέση και η καλή επικοινωνία είναι απαραίτητα στοιχεία. Ο Ρούντολφ Ντράικωρς, που υπήρξε από τους θεμελιωτές της ιδέας της δημοκρατίας στο σπίτι, του αμοιβαίου σεβασμού και της εμπιστοσύνης. Ανέπτυξε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να χτίσουμε μια θετική σχέση με τα παιδιά.
Πώς να χτίσουμε την εμπιστοσύνη στα παιδιά
Να κρατάμε πάντα τον λόγο μας
Όταν υποσχόμαστε κάτι στο παιδί, να είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε και να το κάνουμε, αλλιώς ας μην το υποσχεθούμε. Όταν τηρούμε τις υποσχέσεις, τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστεύονται ότι δε θα τα ξεγελάσουμε ή θα τα κοροϊδέψουμε
Να είμαστε ειλικρινείς
Να λέμε πάντα την αλήθεια στα παιδιά για πράγματα που τα αφορούν, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τις σωστές λέξεις ώστε να την καταλάβουν. Έτσι, θα μάθουν να εκτιμούν την αλήθεια και, βλέποντας το δικό μας παράδειγμα, θα καταλάβουν πόσο σημαντικό είναι να λένε την αλήθεια, ακόμα κι αν είναι ενοχλητική.
Διαβάστε επίσης
«Αποτελεσματική διαπαιδαγώγηση» εκδόσεις Διόπτρα
Να είμαστε ήρεμοι
Όταν το παιδί ξέρει ότι μπορεί να μας πει οτιδήποτε, χωρίς να εξοργιστούμε και να χάσουμε τον έλεγχο, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα μας πει την αλήθεια. Προσοχή όμως: το να είμαστε ήρεμοι δε σημαίνει ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε με αυστηρότητα κάποια σοβαρά θέματα που μπορεί να προκύψουν. Η ηρεμία και η αυστηρότητα δεν είναι αντίθετοι όροι.
Να είμαστε διαθέσιμοι όταν μας χρειάζονται
Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αισθανθούν ότι υπάρχει κάποιος που θα σταθεί δίπλα τους σε μία κρίση. Ακόμα κι αν για εμάς το πρόβλημα είναι ανόητο («ο Γιώργος μου πήρε το παιχνίδι μου») για το παιδί είναι σημαντικό και σας χρειάζεται.
Να είμαστε παράδειγμα προς μίμηση
Δεν κάνουμε κάτι παράνομο, κρυφό, πονηρό που δε θα θέλαμε να κάνουν τα παιδιά σας. Πολλές φορές, οι πράξεις μας μιλούν δυνατότερα από τα λόγια μας.
Η βάση της σωστής επικοινωνίας είναι η εμπιστοσύνη!
Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι να θυμόμαστε ότι το παιδί, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται, είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, απόψεις και επιθυμίες. Ο γονιός πρέπει να σεβαστεί αυτά τα στοιχεία. Η σωστή επικοινωνία είναι η βάση της διδασκαλίας του παιδιού από τον γονιό, της εμπιστοσύνης, του σεβασμού και της αρμονίας στις σχέσεις.
Πρώτα απ’ όλα, ο γονιός πρέπει να είναι διατεθειμένος να καταλάβει το παιδί του και τις συμπεριφορές του. Πολλές φορές τα παιδιά δεν μπορούν ή δεν ξέρουν πώς να πουν αυτό που θέλουν ή αυτό που τα ενοχλεί. Καταφεύγουν έτσι σε συμπεριφορές που δεν είναι αποδεκτές από τους γονείς, όπως γκρίνια, επιθετικότητα και αντιδραστικότητα. Εκείνη τη στιγμή, πρέπει ο γονιός να σκεφτεί λογικά και να αντιδράσει συνειδητοποιημένα. Οι παρορμητικές αντιδράσεις και οι απαντήσεις χωρίς σκέψη συχνά χειροτερεύουν τις αρνητικές συμπεριφορές των παιδιών.
Διαβάστε επίσης
Τα «αθώα» ψέματα δε συμβάλλουν στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης
Συχνά, οι γονείς, ψάχνοντας να βρούμε τρόπους ώστε να πείσουμε τα παιδιά μας να κάνουν το σωστό ή αυτό που πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουν, καταφεύγουμε σε φαινομενικά «αθώα» ψέματα. Λόγια όπως «αν συνεχίσεις να ανοίγεις το ψυγείο θα εκραγεί», «αν δε φας δε θα μεγαλώσεις», «αν βάζεις τα χέρια σου στο στόμα θα αρρωστήσεις», είναι φράσεις που ακούγονται καθημερινά στα περισσότερα σπίτια που υπάρχουν παιδιά. Θα ήταν χρήσιμο, ωστόσο, να αναλογιστούμε αν πράγματι εξυπηρετούν τον καλό σκοπό που επιδιώκουμε. ΄
Ή μήπως τελικά έχουν μακροπρόθεσμα περισσότερες αρνητικές συνέπειες παρά θετικές;
Δυστυχώς, θέλοντας να κάνουμε καλό, καταφεύγουμε σε έναν από τους πιο σίγουρους τρόπους για να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των παιδιών μας προς εμάς και παράλληλα η ασφάλεια και η σταθερότητα που ξέρουν ή θα ήθελαν να πηγάζει από τους γονείς τους.
Το να μην πέφτουμε όμως στην παγίδα των «αθώων» ψεμάτων δεν είναι κάτι τόσο απλό. Χρειάζεται πολλή προσοχή από την πλευρά των γονιών, καθώς είναι ένας πολύ εύκολος τρόπος για να πείσουμε το παιδί μας να κάνει αυτό που πρέπει. Κουρασμένοι από την πίεση της καθημερινότητας και από τα πολλά ‘μη’ και ‘όχι’ που λέμε καθημερινά, αντί να εξηγήσουμε στο παιδί πραγματικά τι θα συμβεί εάν κάνει κάτι, καταφεύγουμε στην εύκολη λύση του «αν κάνεις αυτό, θα γίνει αυτό», χωρίς να συνειδητοποιούμε τους κινδύνους που κρύβονται από πίσω.
Ποιοι μπορεί να είναι οι κίνδυνοι αυτοί όμως και τι σπουδαιότητα μπορεί να έχουν;
Όταν ένα παιδί ανακαλύψει το ψέμα εμείς μπορεί να σκεφτούμε ότι δεν έγινε και τίποτα γιατί «παιδί είναι» ή «σιγά, ένα μικρό ψεματάκι ήταν, για το καλό του» ή συχνά «κι εμένα τα ίδια μου έλεγαν οι γονείς μου και τί έπαθα;». Για τα παιδιά δυστυχώς δεν είναι καθόλου έτσι. Ό,τι λένε η μαμά και ο μπαμπάς ή όποιος τα φροντίζει έχει για αυτά πολλή μεγαλύτερη σπουδαιότητα από αυτήν που μπορούμε να φανταστούμε.
Ένα παιδί όταν ανακαλύψει την αλήθεια (και σίγουρα την ανακαλύπτει επειδή το ψυγείο δεν έχει εκραγεί ποτέ και επειδή συνεχίζει να μεγαλώνει παρόλο που δεν τρώει συχνά όσο του λένε και δεν είναι συνεχώς άρρωστο κι ας βάζει στο στόμα του ό,τι βρίσκει κάτω) μπορεί να αναρωτηθεί:
«Αν η μαμά και ο μπαμπάς είπαν ψέματα, τότε μήπως μου λένε κι άλλα ψέματα; Άρα γιατί να πιστεύω όσα μου λένε; Οπότε, από όσα μου λένε κάθε μέρα θα διαλέγω και θα κάνω και θα ακούω μόνο όσα μου αρέσουν και για τα υπόλοιπα θα αποφασίζω μόνος μου ή θα ρωτάω και θα πιστεύω τους άλλους»
Ή ακόμα:
«Άρα, μπορώ κι εγώ να λέω ψέματα κι ας μου λένε ότι δεν πρέπει. Αφού αυτοί που με αγαπούν μου λένε ψέματα για να κερδίσουν κάτι σημαίνει ότι κι εγώ μπορώ να το κάνω».
Και βέβαια τα μαλώνουμε όταν καταφεύγουν στο ψέμα και τα μπερδεύουμε ακόμα περισσότερο…
Έτσι, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, προκαλούμε με τον τρόπο αυτό μία τεράστια σύγχυση στο παιδί. Παράλληλα διαταράσσουμε τη σχέση μας μαζί του. Η σχέση του παιδιού όμως με μας είναι αυτή που καθορίζει στο μεγαλύτερο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο το παιδί μεγαλώνει. Τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται και καθορίζει τον εαυτό του και βέβαια τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνει τις σχέσεις του με τους άλλους.
Παραδείγματα της καθημερινότητας που «δείχνουν» εμπιστοσύνη
Το καλύτερο, λοιπόν, που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξηγούμε τα πάντα στο παιδί σε απλά λόγια, ανάλογα με την ηλικία του. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί που δεν θέλει με τίποτα να πλύνει τα δόντια του, καλό είναι να αποφύγουμε την ιστορία με τον οδοντίατρο που θα έρθει με τη βελόνα και τον τροχό και θα κάνει όλα αυτά τα φριχτά πράγματα στο δόντι μας. Έτσι, πολύ απλά, θα κάνουμε ένα παιδί να φοβάται τους γιατρούς και να νομίζει ότι κάνουν κακό κι όχι καλό (για κάποια παρόμοια αιτία οι περισσότεροι ενήλικες φοβούνται τις επισκέψεις στους γιατρούς). Εξηγούμε όλη την αλήθεια για το πλύσιμο των δοντιών και γιατί πρέπει να είναι καθαρά. Και την ίδια τακτική είναι καλό να ακολουθούμε παντού.
Πάντα υπάρχει ένας απλός τρόπος για να εξηγήσουμε σε παιδιά κάθε ηλικίας τα πάντα ή αυτά που πρέπει να ξέρουν. Αυτά, δηλαδή, που εμείς κρίνουμε κατάλληλα να ξέρουν αναλόγως την ηλικία τους, χωρίς να καταφεύγουμε σε υπερβολές, όπως για παράδειγμα τρομακτικές λεπτομέρειες για όσα συμβαίνουν ή ανάλυση των συναισθηματικών μας προβλημάτων.
Σε ένα μικρό παιδί που θέλει οπωσδήποτε να ανοιγοκλείνει το ψυγείο για παιχνίδι, μπορούμε να πούμε ότι αυτό δεν επιτρέπεται να το κάνουμε επειδή σιγά σιγά το ψυγείο μπορεί να χαλάσει και εμείς το ψυγείο το χρειαζόμαστε για να μπορούμε να φυλάμε αυτά που τρώμε ώστε να μη χαλάσουν κι αυτά. Ή ότι το ψυγείο βγάζει πολύ κρύο και δεν είναι καλό να καθόμαστε μπροστά. Ή, σε ένα μεγαλύτερο παιδί, να συμπληρώσουμε ότι έτσι καταναλώνει περισσότερο ρεύμα. Και να συμπληρώσουμε βέβαια, για να του δώσουμε μια εναλλακτική επιλογή στο παιχνίδι του, ότι αν θέλει να παίζει και να ανοιγοκλείνει κάτι μπορούμε μαζί να σκεφτούμε και να βρούμε να ανοιγοκλείνουμε κάτι άλλο που δεν χαλάει ή δεν είναι επικίνδυνο να το ανοιγοκλείνουμε!
Διαβάστε επίσης
«Το βιβλίο που θα ήθελες να έχουν διαβάσει οι γονείς σου» από τις εκδόσεις Διόπτρα
Τα οφέλη της εμπιστοσύνης
Πόσα οφέλη μπορεί να έχει αυτή η τακτική για την ανάπτυξη ενός παιδιού! Όλο αυτό είναι σίγουρα δύσκολο και χρονοβόρο αλλά έχει τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Το να εξηγούμε στα παιδιά με απλά και όχι καταστροφικά λόγια τα αποτελέσματα των πράξεών τους και να τα οδηγούμε στις σωστές επιλογές έχει τόσα οφέλη που δύσκολα μπορούμε να τα αντιληφθούμε. Ξεκινώντας από το ότι τους μαθαίνουμε να σκέφτονται λογικά, να αντιλαμβάνονται τα όριά τους, να έχουν αυτοέλεγχο, να βρίσκουν εναλλακτικές επιλογές για τις καθημερινές καταστάσεις και τα προβλήματά τους, να ξέρουν ότι όλες οι πράξεις έχουν θετικές ή αρνητικές συνέπειες και ότι πάνω από όλα τα ίδια είναι υπεύθυνα για αυτές!
Είναι πολύ μεγάλο το όφελος για ένα μικρό παιδί να συνειδητοποιεί ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο των πράξεών του και να επηρεάζει τη ζωή του προς την κατεύθυνση που θέλει, ως ένα βαθμό βέβαια.
Και βέβαια πριν και πρώτα απ’ όλα είναι απίστευτα σημαντικό για ένα παιδί να έχει με τους γονείς του μία σχέση ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης, γιατί αυτό θα το ωφελεί για όλη του τη ζωή.
Ιδρυτικό Μέλος allaboutparents.gr | Positive Parenting
Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc
Ειδικευμένη στην Ψυχοθεραπεία Gestalt
PgD Παιδοψυχολογία Παιδιού & Εφήβου
Τηλ: 6942217440, Ευρυτανίας 13, Αμπελόκηποι
email: maria.giannopulu@gmail.com
