ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΠΑΙΔΙΑ: ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΥΜΕ ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ; (ΜΕΡΟΣ Β΄)

Τεχνολογία & παιδιά: Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα; (Μέρος Β΄)

H ενασχόληση των παιδιών με την τεχνολογία είναι αναγκαία στη σημερινή εποχή, όπου τα παιδιά έχουν τόσα πολλά ερεθίσματα και δέχονται τόσες πολλές πληροφορίες, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν από πολύ νωρίς δεξιότητες που η προηγούμενη γενιά απέκτησε στην ενήλικο ζωή και με πολύ μεγαλύτερη δυσκολία. 

Αυτό είναι αναπόφευκτο και λόγω του τρόπου ζωής των γονιών, οι οποίοι περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους μπροστά στην τηλεόραση ή στο υπολογιστή ή χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να ενημερωθούν, να εργαστούν, να διασκεδάσουν, να έρθουν σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Είναι επόμενο λοιπόν να εξοικειώνονται και τα παιδιά με τη σύγχρονη τεχνολογία, η οποία μπορεί να προάγει το γνωστικό δυναμικό του παιδιού.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

  • Χρησιμοποιήστε τον διάλογο ως μέσο εκμάθησης, την ώρα που βρίσκεστε μπροστά στον υπολογιστή ή το κινητό, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν και να μην παρακολουθούν παθητικά.
  • Είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα παιδιά τη διαφορά που έχουν ορισμένα μέσα τεχνολογίας. Για παράδειγμα, το να παίζει κανείς βιντεοπαιχνίδια παθητικά δεν είναι το ίδιο με το να μιλάει μέσω skype με κάποιον συγγενή που είναι μακριά.
  • Αντικαταστήστε, όποτε μπορείτε, την απασχόληση μπροστά σε μία οθόνη, με την διαπροσωπική συναναστροφή.
  • Τα παιδιά, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες μαθαίνουν πιο εύκολα όταν έχουν μπροστά τους αντικείμενα, τα οποία μπορούν να αγγίξουν παρά αυτά που έχουν οθόνη. Δίνοντάς τους την δυνατότητα να επεξεργάζονται αντικείμενα που έχουν 3 διαστάσεις θα τα βοηθήσει να αναπτύξουν περισσότερο τις δεξιότητές τους.
  • Δεν αξιολογούνται όλες οι ώρες μπροστά από μία οθόνη το ίδιο. Πρέπει να είναι ανάλογες της ηλικίας τους, της δραστηριότητας που κάνουν και να έχουν κάποιο χρονικό όριο.
  • Καλό θα ήταν να δημιουργήστε από κοινού με τα παιδιά σας ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων στο οποίο θα εντάσσεται και η ενασχόληση με τις τεχνολογικές συσκευές οριοθετημένα αλλά και ισότιμα με τις άλλες δραστηριότητες.
  • Είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι το να προσφέρουμε στα παιδιά τα διάφορα τεχνολογικά μέσα κάθε φορά που αυτά βαριούνται, έχουν ελεύθερο χρόνο ή δεν ξέρουν τι να κάνουν, τα ωθεί ώστε να μετατρέπουν την τεχνολογία σε ένα διανοητικό δεκανίκι.
  • Επίσης είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε τον τρόπο που χρησιμοποιούμε την απαγόρευση της χρήσης των τεχνολογικών συσκευών, ως τιμωρία στα παιδιά καθώς μ’ αυτόν τον τρόπο μεγεθύνουν τη σημαντικότητά τους και τα κάνουν πιο δελεαστικά.
  • Ας μην δαιμονοποιούμε τη χρήση των τεχνολογικών μέσων. Αφενός υπάρχουν σημαντικά οφέλη για τα οποία γίνεται μικρή αναφορά. Αφετέρου οι επιπτώσεις της έχουν διογκωθεί με αποτέλεσμα πιο επιζήμιες συνήθειες να παραβλέπονται, όπως για παράδειγμα τη μη λήψη πρωϊνού.
  • Τέλος και ίσως πιο σημαντικό, ας μάθουμε να χρησιμοποιούμε οι ίδιοι τα τεχνολογικά μέσα με σωστό τρόπο έτσι ώστε να αποτελέσουν ένα καλό πρότυπο για τα παιδιά μας.

Διαβάστε επίσης

Ο κανόνας «3-6-9-12»

 Το 2008 ο Serge Tisseron, Γάλλος ψυχαναλυτής-ψυχίατρος, ανέπτυξε τον κανόνα «3-6-9-12» που σημαίνει, όχι τηλεόραση πριν από τα τρία χρόνια, όχι παιχνίδια σε κονσόλα πριν από τα έξι, καθόλου internet πριν από τα εννέα χρόνια και καθόλου κοινωνικά μέσα πριν από τα 12.

Είναι ένας κανόνας που δεν έχει ισχύ αξιώματος, παρά λειτουργεί περισσότερο σαν ένας μπούσουλας για τους γονείς. Θέτει ένα πλαίσιο ορθότερης διαχείρισης της σχέσης των παιδιών με τις σύγχρονες τεχνολογικές συσκευές, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά που έχει κάθε ηλικία όσο και τα ιδιαίτερα λειτουργικά χαρακτηριστικά που έχουν αντίστοιχα η τηλεόραση, τα βιντεοπαιχνίδια, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

 Για παράδειγμα το όριο των 9 για το διαδίκτυο: έχει να κάνει κατά κύριο λόγο με την προετοιμασία και την συστηματική υποστήριξη των παιδιών για την ασφαλή αλλά και ορθή χρήση του διαδικτύου.  Ώστε μελλοντικά, να μπορούν από την ηλικία των 9 και μετά να ασκήσουν το δικαίωμα της πρόσβασής τους σε αυτό με υπευθυνότητα, παρά με την απαγόρευση της πρόσβασης των παιδιών στο διαδίκτυο πριν τα 9.

Διαβάστε επίσης

Πότε η χρήση γίνεται εξάρτηση και ποια σημάδια προδίδουν την εξάρτηση ενός παιδιού στις τεχνολογικές συσκευές

Οι τεχνολογικές συσκευές είναι από κατασκευής τους σχεδιασμένες να είναι ελκυστικές και κυριολεκτικά να καθηλώνουν όποιον τις έχει στα χέρια του. Η χρήση τους εμπεριέχει επαναλαμβανόμενα συμπεριφορικά μοτίβα (π.χ. σκρολάρισμα ή κλικάρισμα), γεγονός που δημιουργεί ένα είδος συμπεριφορικής εξάρτησης, η οποία γίνεται ακόμα πιο έντονη για τα παιδιά καθώς ικανότητά τους να διαχειριστούν τις παρορμήσεις τους είναι υπό διαμόρφωση.

Όταν δε στο παιχνίδι μπαίνει και η διαδραστικότητα, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα καθώς η ανατροφοδότηση που λαμβάνει ο χρήστης σχετίζεται άμεσα με την εξάρτηση.

 Επιπρόσθετα, η χρήση των τεχνολογικών συσκευών προσφέρει στα μικρά παιδιά ένα αίσθημα ελέγχου για τον κόσμο που τους περιβάλλει, έναν κόσμο όμως που λόγω ηλικίας ουσιαστικά δεν μπορούν να ελέγξουν, με αποτέλεσμα οι συσκευές αυτές να γίνονται ακόμα πιο ελκυστικές.

Τέλος, το γεγονός ότι μπορούμε να τις έχουμε στα χέρια μας ανά πάσα στιγμή, καταλύει τα «φυσικά» όρια που δημιουργούσε η τεχνολογία προηγούμενων εποχών.

 Για να δει, για παράδειγμα, ένα παιδί τη δεκαετία του ‘80 μια σειρά κινουμένων σχεδίων έπρεπε να βρίσκεται στο σπίτι του και να περιμένει την προβολή της στην τηλεόραση σε συγκεκριμένη ώρα και για συγκεκριμένο χρόνο. Σήμερα αρκεί να έχει ένα tablet στο χέρι του.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για υπέρμετρη χρήση των τεχνολογικών συσκευών, η οποία, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από αυτές. Έτσι, το όριο ανάμεσα στη χρήση και την εξάρτηση μπορεί να γίνει πολύ λεπτό, ή ακόμα και δυσδιάκριτο, καθώς οι τεχνολογικές συσκευές αποτελούν πια αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μικρών και μεγάλων.

Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου μια σειρά από σημάδια που μπορούν να μας υποψιάσουν για ενδεχόμενη εξάρτηση του παιδιού από τις τεχνολογικές συσκευές, όπως για παράδειγμα:

  • συμπτώματα στέρησης, όπως νευρικότητα, άγχος, κατάθλιψη ή σωματικά συμπτώματα (π.χ. κεφαλαλγία)
  • σταδιακή αύξηση του χρόνου ενασχόλησης με τις τεχνολογικές συσκευές
  • απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες ή ανθρώπους που παλιότερα είχαν ενδιαφέρον
  • δυσκολία αποχωρισμού από τις τεχνολογικές συσκευές
  • κρυφή ενασχόληση και ψέματα προς το περιβάλλον γύρω από την ενασχόληση με αυτές
  • χρήση των τεχνολογικών συσκευών για κατευνασμό ή αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων
  • απώλεια επαφής με την ζωή off-line

Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να επισημάνουμε πως το να ασχολείται ένα παιδί και να αφιερώνει χρόνο σε κάτι που απλά είναι ευχάριστο ή του προκαλεί το ενδιαφέρον, δεν το καθιστά αυτόματα και εθιστικό και κατ’ επέκταση επικίνδυνο. 

Αν παρόλα αυτά δείτε κάποια σημάδι που σας ανησυχούν, μην διστάσετε να απευθυνθείτε σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας.

                                                                                  Ιδρυτικό Μέλος allaboutparents.gr | Positive Parenting
                                                                                                                                             Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc
                                                                                                           Ειδικευμένη στην Ψυχοθεραπεία Gestalt
                                                                                                          PgD Παιδοψυχολογία Παιδιού & Εφήβου 
                                                                                              Τηλ: 6942217440, Ευρυτανίας 13, Αμπελόκηποι
                                                                                                                   email: maria.giannopulu@gmail.com

Περισσότερα άρθρα