23 Ιούλ Γιατί οι οικογενειακές διακοπές δεν έχουν μόνο θετικά συναισθήματα;
Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν το πόσο πολύτιμες είναι οι διακοπές για την ψυχική υγεία. Μάλιστα, έχει βρεθεί ότι οι άνθρωποι που κάνουν συστηματικά διακοπές, διαθέτουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Ωστόσο, όπως όλες οι καταστάσεις, έτσι και οι διακοπές μπορεί να συνοδεύονται ταυτόχρονα από ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα.
Όλοι μπορούμε να ανακαλέσουμε οικογενειακές στιγμές χαλάρωσης με χαρούμενες αναμνήσεις, μνήμες που έχουν χαραχτεί με θετικό πρόσημο στην καρδιά και το μυαλό μας, αλλά και επικούς τσακωμούς, γκρίνια, διαφωνίες μεταξύ των οικογενειακών μελών, σε κάθε συνδυασμό, τα αδέρφια μεταξύ τους, οι γονείς μεταξύ τους, οι γονείς με τα παιδιά, κ.τ.λ.
Διαβάστε επίσης
Γιατί όμως οι διακοπές συχνά αποτελούν πηγή εντάσεων;
Η κοινωνική ψυχολογική προσέγγιση και τα δεδομένα ερευνών έρχονται να φωτίσουν πιθανά προβλήματα στα ταξίδια των οικογενειακών διακοπών. Ας το πάρουμε όμως από την αρχή, πριν ακόμα οι διακοπές ξεκινήσουν.
Φαίνεται η διάθεση των μελών να επηρεάζεται σημαντικά ακόμα και από τον χρόνο πριν την έναρξη των διακοπών, τόσο θετικά όσο και αρνητικά.
Η προσμονή των διακοπών, η στάση μας απέναντι σε αυτές και οι προσδοκίες μας, καθορίζουν σημαντικά την οπτική μας. Από τη μία, η προσμονή μπορεί να είναι εξαιρετικά ευχάριστη, γεμάτη συλλογικά και ατομικά σχέδια, όνειρα και ανυπομονησία για την πολυπόθητη έναρξη των διακοπών. Από την άλλη, οι υπέρμετρες προσδοκίες, η τελειομανία, το υπερφορτωμένο πρόγραμμα, το πλάνο για τη μεταφορά μέρους της εργασίας μας στις διακοπές είναι δυνατά να διαταράξουν το νόημα των διακοπών και να φέρουν συναισθήματα αγανάκτησης, αγωνίας, κόπωσης, άγχους, ματαίωσης, εκνευρισμού κ.α.
Κατά την έναρξη των διακοπών τα μέλη της οικογένειας έρχονται σε επαφή με κάτι που οι ανάγκες της καθημερινότητας τα διαφυλάσσουν, την αναγκαστική κοντινότητα, τη διαρκή επαφή και τριβή.
Παρόλο που η οικογένεια μπορεί να ανυπομονεί και να προσδοκά να έρθει κοντά, έρχεται αντιμέτωπη με το «ξεχωριστά στο σπίτι, αλλά μαζί στο ταξίδι». Αποτελεί σπουδαία πρόκληση και μεγάλη αλλαγή η χωροταξία, η μείωση των δυνατοτήτων για απομόνωση και οι ευκαιρίες για διαχωρισμό.
Διαβάστε επίσης
Οικογένειες με μικρά παιδιά
Οι γονείς με μικρά παιδιά καλούνται να είναι 24 ώρες διαθέσιμοι για τις ανάγκες των παιδιών τους, μιας και δεν υπάρχουν οι ώρες εργασίας ή του προγράμματος της καθημερινότητας για να τους διαχωρίσουν, γεγονός που μπορεί να βιωθεί ως εξαντλητικό, πρωτόγνωρο ή και απογοητευτικό ως κατάσταση.
Οικογένειες με εφήβους
Οι οικογένειες με εφήβους από την άλλη, μπορεί να φέρουν αντιμέτωπα τα μέλη με τη συνειδητοποίηση ότι τα παιδιά μεγάλωσαν και επιθυμούν να ανεξαρτητοποιηθούν, να μείνουν μόνα, να βγουν μόνα, να εκτεθούν σε «κινδύνους» κατά τους γονείς… όλα αυτά και στις δύο καταστάσεις είναι ικανά να φέρουν «ξεβόλεμα», κόντρες, νεύρα, απογοήτευση και ανησυχίες.
Κατανοούμε λοιπόν ότι η ψυχολογία των ανθρώπων γύρω από τις διακοπές μπορεί να είναι ιδιαίτερη και να διαφέρει. Οι ανάγκες των μελών της οικογένειας καλούνται να εναρμονιστούν παράλληλα με τον αγώνα του καθενός να διασφαλίσει τη μοναδικότητα του.
Συχνά επίσης, αισθανόμαστε δυσφορία, άγχος και άλλα δύσκολα συναισθήματα που δεν τολμούμε να παραδεχτούμε κατά τη διάρκεια των διακοπών, σα να υπάρχει μια φωνή που μας λέει ότι στις διακοπές «πρέπει να είσαι πάντα χαρούμενος και θετικός».
Πόσο ελεύθεροι είμαστε τελικά να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, ιδίως όταν είναι αντίθετα με το κοινό οικογενειακό αίσθημα ή την εκάστοτε κοινωνική συνθήκη;
Όσο τα δύσκολα συναισθήματα καταπιέζονται και δε βρίσκουν χαραμάδες έκφρασης, τόσο η θλίψη, το αίσθημα της μοναξιάς και τους θυμού μπορεί να μεγαλώνουν, δίνοντας πολλές ευκαιρίες για εντάσεις. Μπορεί να είναι παράδοξο, αλλά η καθημερινότητα και η ρουτίνα μας καθιστούν συχνά ασφαλείς, όσο κούραση κι αν φέρνουν. Αυτό συμβαίνει γιατί μας παρέχεται η σιγουριά του γνώριμου.
Οι διακοπές λοιπόν φέρνουν μοιραία και την απότομη διακοπή του οικείου, γεγονός που μπορεί να γεννήσει αποσταθεροποίηση στο κάθε μέλος της οικογένειας ξεχωριστά, στο σύστημα ως ολότητα και στις σχέσεις. Αν σκεφτούμε πώς ακόμα και οι βιολογικές μας ανάγκες αλλάζουν, καθώς για παράδειγμα ο ύπνος, η όρεξη και η γαστρεντερική λειτουργία διαταράσσονται, μπορούμε ευκολότερα να κατανοήσουμε πώς ο οργανισμός που λέγεται οικογένεια μπορεί να χάσει την ομοιόσταση του.
Σε συνέχεια των παραπάνω, μπορούμε να σκεφτούμε ότι οι διακοπές σημαίνουν πολύς ελεύθερος χρόνος, χρόνος ο οποίος δεν υπήρχε μέχρι πρότινος για τη συνύπαρξη των μελών. Αυτός μπορεί να αποτελέσει ένα γόνιμο πεδίο για συζητήσεις, για προσπάθεια των μελών να δείξουν τα συναισθήματα τους αλλά και για να επεξεργαστούν τα προβλήματα τους, τα παράπονα τους και τις δυσκολίες τους. Αυτό ενδεχομένως να φέρει εντάσεις, τριβή, θλίψη, αγωνία, αλλά και ανακούφιση και αισιοδοξία.
Επιπλέον, οι καλοκαιρινές διακοπές για το παντρεμένο ζευγάρι με μικρά παιδιά, ενδεχομένως να απέχουν πολύ από τη φαντασίωση της ελευθερίας και της απόλυτης χαλάρωσης. Αν οι δυο σύζυγοι και γονείς δεν έχουν αποδεχθεί τη φάση ζωής που βρίσκονται και έχουν την προσδοκία να περάσουν τις ίδιες διακοπές που περνούσαν μόνοι τους, υπάρχει ο κίνδυνος να απογοητευθούν. Ο/Η πικραμένος/η σύντροφος ίσως να θεωρήσει υπαίτιο το άλλο μισό. Οι προσδοκίες από τον άλλον ή και από τον εαυτό μπορεί να γιγαντώνονται. Πόσο όμορφος/η είμαι; Έχω σώμα παραλίας; Πόσο καλός/η εραστής είμαι; Τον/την ικανοποιώ; Μήπως με βαρέθηκε; Με θεωρεί καλό και επαρκή πατέρα/ μητέρα; Οι προσδοκίες μπορεί να φέρουν και επίπονες συγκρίσεις: Γιατί οι άλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα με τα παιδιά τους; Γιατί τα παιδιά της διπλανής παρέας είναι τόσο ήσυχα και τα δικά μου όχι;
Διαβάστε επίσης
Τα ταξίδια διακοπών θεωρείται ότι προσφέρουν τόσο την ευκαιρία για αναζωογόνηση και δημιουργική αλλαγή όσο και την ευκαιρία για σοβαρές διαπροσωπικές δυσκολίες.
Αδιαμφισβήτητα, όμως, αποτελούν ένα σπουδαίο πεδίο εξάσκησης για γρήγορη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές, για την εύρεση του θετικού ακόμα και σε προκλητικές καταστάσεις, για την εκτίμηση του απλού, για επαφή και για την αναγνώριση της αλήθειας ότι όπως όλες οι διαπροσωπικές σχέσεις, έτσι και οι οικογενειακές, χρήζουν συνεχούς φροντίδας και εγρήγορσης.
Ας αποδεχτούμε λοιπόν κι ας αγκαλιάσουμε τόσο τα εύκολα και ευχάριστα συναισθήματα, όσο και τα δύσκολα και δυσάρεστα των διακοπών… ίσως κάτι έχουν να μας πουν και να προσφέρουν.
Ιδρυτικό Μέλος allaboutparents.gr | Positive Parenting
Σχεσιακή Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια
Δόκιμο Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ
Μέλος της Διεθνούς Ένωσης Σχεσιακής
Ψυχανάλυσης & Ψυχοθεραπείας (IARPP)
& της Αμερικάνικης Ένωσης Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (AGPA)
