12 Απρ Παιχνίδι: Ανακάλυψε σε τι στάδιο βρίσκεται το παιδί σου από τον τρόπο που παίζει
Από τη φύση του το παιδί έχει πλαστεί για να μαθαίνει και να επεξεργάζεται τον κόσμο μέσα από το παιχνίδι. Συζητώντας πολλές φορές με γονείς, καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια σύγχυση γύρω από την έννοια παιχνίδι, καθώς προκύπτουν αναπάντητα ερωτήματα, όπως «ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ;», «ΠΑΙΖΕΙ ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ;», «ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ;». Πάμε, λοιπόν, να δώσουμε μερικές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.
Τι είναι το παιχνίδι;
Πολλές φορές παρομοιάζω το παιχνίδι με την τροφή, η οποία βοηθάει το παιδί να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Έτσι, λοιπόν και το παιχνίδι ορίζεται ως μια δραστηριότητα που επιλέγεται ελεύθερα από το παιδί και το ωθεί να αναπτύξει τις γνωστικές, γλωσσικές και σωματικές του δεξιότητες. Μέσω του παιχνιδιού, το παιδί ενισχύει τη φαντασία του, με αποτέλεσμα την απόκτηση προτύπων και συμπεριφορών, που διαμορφώνουν την προσωπικότητα του. Ακόμη, το παιχνίδι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας τρόπος έκφρασης, μια γέφυρα με την οποία τα παιδιά χτίζουν σχέσεις με τους γύρω τους και δημιουργούν εμπειρίες. Τέλος, παιχνίδι μπορεί να είναι ένα αντικείμενο αλλά και μια φανταστική δημιουργία του παιδιού.
Τύποι παιχνιδιού
Το παιχνίδι είναι απαραίτητο κομμάτι στη ζωή των παιδιών και εκδηλώνεται διαφορετικά σε κάθε ηλικία.
- Αισθητικοκινητικό/Εξερευνητικό παιχνίδι: Παρουσιάζεται από τη γέννηση έως και 18 μηνών. Το μωρό ξεκινά να εξερευνεί, τοποθετώντας αντικείμενα στο στόμα του, χτυπώντας τα, καθώς παρατηρείται και η ρήξη αντικειμένων στο πάτωμα. Η επανάληψη των παραπάνω μορφών παιχνιδιού ενισχύει την νοητική ανάπτυξη. Κατά την ηλικία του 1 έτους το παιχνίδι παίρνει και τη μορφή επανάληψης ήχων από ακουστικά ερεθίσματα που λαμβάνει.
- Οργανωτικό/Κατασκευαστικό παιχνίδι: Εμφανίζεται στην ηλικία των 18 μηνών – 2.5 ετών. Το παιδί αντιλαμβάνεται τη σταθερή ιδιότητα των αντικειμένων και τα χειρίζεται με σκοπό τη δημιουργία μιας κατασκευής (π.χ. στοιβάζει κύβους τον έναν πάνω στον άλλο για να φτιάξει έναν πύργο).
- Λειτουργικό παιχνίδι: Αναπτύσσεται από τα 2 – 2.5 έτη. Το παιδί χειρίζεται τα αντικείμενα με βάση τη λειτουργική τους χρήση.
- Συμβολικό/Προσποιητό παιχνίδι: Εκδηλώνεται στην ηλικία των 2.5 ετών. Το παιδί χρησιμοποιεί σύμβολα ή αντικείμενα για να αναπαραστήσει μια πράξη. Εδώ εξελίσσεται η φαντασία του, καθώς μπορεί να αποδώσει σε ένα αντικείμενο διαφορετικό νόημα από το πραγματικό του (π.χ. ένα πιάτο να γίνει τιμόνι – κάνει ότι οδηγεί). Αν στο συμβολικό παιχνίδι εμπλακούν δύο ή περισσότερα παιδιά, τότε το παιχνίδι μετατρέπεται σε κοινωνικό δραματικό. Το συμβολικό παιχνίδι κυριαρχεί μέχρι την ηλικία των 5 ετών.
- Συνεργατικό παιχνίδι με κανόνες: Αυτός ο τύπος παιχνιδιού εμφανίζεται από την ηλικία των 5 ετών και άνω. Τα παιδιά τοποθετούνται ή σχηματίζουν ομάδες και παίζουν, ακολουθώντας κανόνες ή επινοώντας τους δικούς τους.
Διαβάστε επίσης
Πέρα από το είδος, το παιχνίδι μπορεί να διαχωριστεί με βάση τον τομέα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, δηλαδή όταν βρίσκονται και άλλα άτομα/παιδιά στον ίδιο χώρο. Πάμε να δούμε αναλυτικά:
- Μοναχικό παιχνίδι: Το παιδί παίζει μόνο του χωρίς να επιδιώκει την αλληλεπίδραση με κάποιον άλλο.
- Παιχνίδι παρατήρησης: Το παιδί παρατηρεί τους άλλους να παίζουν χωρίς να εμπλέκεται σε αυτό.
- Παράλληλο παιχνίδι: Εμφανίζεται όταν το ένα παιδί παίζει δίπλα στο άλλο, χωρίς όμως να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Εκδηλώνεται στην ηλικία των 5 – 3 ετών, όπου δεν έχουν τεθεί ακόμη τα θεμέλια για το συνεργατικό παιχνίδι. Πολύ συχνά παρατηρούμε ότι τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές άλλων παιδιών που βρίσκονται στον ίδιο χώρο κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, χωρίς ωστόσο να μοιράζονται το ίδιο παιχνίδι.
- Συνεργατικό παιχνίδι: Κατά την εκτέλεση του συνεργατικού παιχνιδιού, δύο ή περισσότερα παιδιά παίζουν μαζί και μοιράζονται το παιχνίδι με διαφορετικό σκοπό το καθένα. Παρατηρείται σε μεγαλύτερα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Κατά το συνεργατικό παιχνίδι ενισχύονται οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού, με στόχο την ωρίμανση και εδραίωση τους στο μέλλον.
- Συσχετιστικό παιχνίδι: Εδώ δύο ή περισσότερα παιδιά συνεργάζονται, καθώς μοιράζονται ιδέες και εμπειρίες, έχοντας κοινό σκοπό. Έτσι, αναπτύσσονται δεξιότητες κοινωνικοποίησης, επίλυσης προβλήματος, αιτίου αποτελέσματος και διαπραγμάτευσης, ενώ παράλληλα εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους.
Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι για το παιδί και πόσο άρρηκτα είναι συνδεδεμένο με την βέλτιστη ανάπτυξη του. Ας παροτρύνουμε, λοιπόν, το παιδί προς το παιχνίδι με στόχο την ψυχαγωγία, την ουσιαστική και ποιοτική μάθηση.
Νικολέτα Κούτρου
Bsc Λογοθεραπεύτρια – Λογοπεδικός
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6945169737
Instagram: nikoletakoutrou
Facebook: Nikoleta Koutrou
Η Νικολέτα Κούτρου είναι Λογοθεραπεύτρια/Λογοπεδικός και είναι απόφοιτος του Α.Ε.Ι Πατρών του τμήματος Λογοθεραπείας. Ολοκλήρωσε με επιτυχία τα προγράμματα «ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» του Πανεπιστήμιου Αιγαίου (Μάιος 2021) και «HANEN TEACHER TALK» του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου (Ιούνιος 2021). Από το Σεπτέμβρη του 2019 έως τον Ιούνιο του 2022 εργάστηκε ως ιδιωτική παράλληλη στήριξη και από το Σεπτέμβρη του 2021 εργάζεται ως λογοθεραπεύτρια σε κέντρο ειδικών θεραπειών. Στα πλαίσια συνεχούς επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης παρακολουθεί συνέδρια, εκπαιδευτικά σεμινάρια (Intensive interaction, MAKATON, PECS, Social Stories, A three part treatment of Oral Placement Therapy, Πρωτόκολλο Λογοπεδικής Αξιολόγησης (ΠΛΑΣΗ), ΑΘΗΝΑ ΤΕΣΤ) και εποπτείες εμβαθύνοντας έτσι τις γνώσεις της σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών λόγου και ομιλίας.
