03 Φεβ Οθόνες & παιδί: Γιατί επηρεάζουν την όραση & πώς να το απομακρύνεις από αυτές
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι φτιαγμένος να ζει στη φύση και να κινείται. Στο πέρασμα των χρόνων έχουν συντελεστεί ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις καθημερινές μας συνήθειες. Πολλές ώρες σε κλειστούς χώρους, ακινησία, προσήλωση ματιών σε κοντινές αποστάσεις (οθόνη, βιβλίο). Οι αλλαγές αυτές έχουν φέρει και τις ανάλογες προσαρμογές. Ο ανθρώπινος οργανισμός γνωρίζει πολύ καλά πως να προσαρμόζεται στις συνθήκες στις οποίες πρέπει να λειτουργεί. Οι προσαρμογές αυτές όμως είναι συνήθως αρνητικές, πχ ανάπτυξη μυωπίας.
Δεν είναι τυχαία λοιπόν η ραγδαία αύξηση των ποσοστών μυωπίας σε παγκόσμια κλίμακα. Το ανθρώπινο είδος, από γενιά σε γενιά γίνεται “μυωπικό”. Αν εξαιρέσουμε παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν μυωπία, οι περισσότερες αιτίες εμφάνισης μυωπίας σε παιδιά έχουν να κάνουν με κληρονομικούς παράγοντες αλλά και παράγοντες που σχετίζονται με το περιβάλλον, τις συνήθειες και την κατάσταση της διόφθαλμης όρασης (πόσο καλά τα μάτια συνεργάζονται μαζί).
Περισσότερο παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο
- Έρευνα σε μια πόλη της Κίνας: Σε παιδιά από 6 έως 18 χρονών προστέθηκαν 40 λεπτά επιπλέον χρόνου για δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο (ώρες σχολείου) και συμβούλευσαν τους γονείς να κάνουν το ίδιο στο σπίτι. Μετά από 3 χρόνια τα ποσοστά μυωπίας σε αυτήν την ομάδα ήταν 9% μικρότερα από τα υπόλοιπα παιδιά.
- Εντυπωσιακά είναι και τα αποτελέσματα έρευνας που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Ophthalmology (June 2017) με τίτλο: “Environmental factors explain socioeconomic prevalence differences in myopia in 6-year-old children”. Συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν στοιχεία από 5711 παιδιά και φάνηκε ότι τα παιδιά που είχαν μυωπία περνούσαν περισσότερες ώρες σε κλειστούς χώρους, είχαν χαμηλότερα ποσοστά βιταμίνης D και συμμετείχαν λιγότερο σε αθλητικές δραστηρίοτητες.
Οθόνες: Επίδραση στην Παιδική Όραση
Η χρήση ηλεκτρονικών μέσων και οθονών (desktop, laptop, tablet, videogames, κινητά) έχει εδραιωθεί πλέον στην καθημερινότητα μας. Η χρήση έχει επεκταθεί σε όλες σχεδόν τις ηλικιακές ομάδες (από 3 ετών και πάνω) και σε όλες τις μορφές δραστηριότητας (εργασία, ελεύθερος χρόνος, ψυχαγωγία, ενημέρωση, εκπαίδευση). Είναι συχνές οι δημοσιεύσεις ερευνών και μελετών σχετικά με την επίδραση που έχει η νέα αυτή συνήθεια σε μικρές κυρίως ηλικίες και σε διάφορα επίπεδα όπως:
- Επίδραση στο οπτικό σύστημα
- Αλλαγές σε γνωστικά και συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά
- Επίδραση στη στάση του σώματος
- Επίδραση στην κινητική ανάπτυξη
Πολλές πηγές επισημαίνουν τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η χρήση οθόνης σε παιδιά μικρής ηλικίας. Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν στη φυσιολογική ανάπτυξη των οπτικών δεξιοτήτων που χτίζονται κυρίως μέσα από το παιχνίδι, την κίνηση και τη φαντασία! (δημιουργία νοερών εικόνων και όχι έτοιμων από video).
Διαβάστε επίσης
ΕΡΕΥΝΑ: Προβλήματα όρασης σε παιδιά χρησιμοποιούν οθόνες;
[J Pediatr Ophthalmol Strabismus. 2017;54(6):346–355]
Οι ερευνητές αξιολόγησαν 320 παιδιά (3 με 10 ετών) για να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στον χρόνο χρήσης οθόνης ή video games και ασθενωπικών συμπτωμάτων καθώς και άλλων χαρακτηριστικών της όρασης τους.
Αποτελέσματα: Τα παιδιά που έπαιζαν video games πάνω από 30 λεπτά την ημέρα ανέφεραν περισσότερα ασθενωπικά συμπτώματα (πονοκέφαλο, διπλωπία, τικ βλεφάρων) από τα παιδιά που έπαιζαν λιγότερη ώρα. Επίσης είχαν μεγαλύτερα ποσοστά χαμηλής στερεοσκοπικής όρασης και δυσκολιών στη συνεργασία των ματιών.
Συμπεράσματα: 30 λεπτά ή περισσότερα στη χρήση οθόνης ή video games σε καθημερινή βάση μπορεί να επηρεάσει την φυσιολογική ανάπτυξη των οπτικών δεξιοτήτων σε παιδιά ηλικίας 3 με 10 ετών.
Visual Stress το σύνδρομο κοπιωπίας της όρασης
Πολλά άτομα αντιμετωπίζουν οπτικές δυσκολίες με συμπτώματα όταν χρησιμοποιούν πολλές ώρες οθόνη ή λίγα λεπτά αφού ξεκινήσουν. Η ένταση των συμπτωμάτων διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά γενικά αναφέρονται τα παρακάτω:
- Κόκκινα και ερεθισμένα μάτια
- Πονοκέφαλος
- Θολή όραση κοντά
- Θολή όραση μακρυά μετά το τέλος της εργασίας
- Διπλωπία
- Ξηροφθαλμία
- “Βάρος” γύρω από τα μάτια
- Πόνος στην πλάτη ή στον αυχένα
Μερική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων μπορεί να γίνει με την υιοθέτηση κάποιον κανόνων εργονομίας όπως, πχ η τήρηση σωστής απόστασης εργασίας (30-40 εκ), τα συχνά διαλείμματα, ο σωστός φωτισμός κ.α. Στις περιπτώσεις όμως των ατόμων που ήδη υπάρχουν οπτικές δυσλειτουργίες τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα και για να υπάρξει ανακούφιση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η οπτική δυσλειτουργία είτε με τη χορήγηση του κατάλληλου βαθμού γυαλιών είτε με προγράμματα ασκήσεων της όρασης.
Προσοχή και Σχολική Απόδοση
Τα μικρά παιδιά που παρακολουθούν κάθε μέρα περισσότερες από δύο ώρες τηλεόραση, παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν προβλήματα στην ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής τους στην εφηβική ηλικία.
Early Television Exposure and Subsequent Attentional Problems in Children
PEDIATRICS Vol. 113 No. 4 April 2004, pp. 708-713
Τι μπορούμε να κάνουμε;
- Κίνηση, παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο, άθληση
- Περιορισμός χρήσης οθονών, διαλείμματα ανάμεσα στη χρήση με μια κινητική εκτόνωση και εστίαση σε μακρινή απόσταση
- Προσοχή στην απόσταση εργασίας. Η σωστή απόσταση για κάθε άτομο είναι η απόσταση από τον αγκώνα έως τη μέση των δακτύλων του χεριού.
- Η μυωπία εξελίσσεται σε πανδημία και πλέον υπάρχουν αρκετοί τρόποι αντιμετώπισης της πχ ειδικοί φακοί επαφής, ειδικά γυαλιά που μειώνουν τον ρυθμό αύξησης της μυωπία, οπτομετρικές ασκήσεις που φέρνουν ισορροπία στη συνεργασία των ματιών και την εστίαση σε κοντινές αποστάσεις
- Σωστή στάση σώματος, σωστός φωτισμός, ισορροπημένη διατροφή
- Φροντίστε να μάθετε αν η διόφθαλμη όραση του παιδιού σας (συνεργασία ματιών) λειτουργεί σωστά ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει τις πιέσεις που δέχεται από την πολύωρη κοντινή εργασία (διάβασμα, οθόνες). Μια οπτομετρική αξιολόγηση θα σας δώσει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε καθώς και τρόπους αντιμετώπισης.
Φώτης Βελισσαράκος
Αναπτυξιακός Οπτομέτρης FCOVD
Board Certified in Vision Development & Vision Therapy
+30 210 8000179
info@eyecanlearn.gr
www.eyecanlearn.gr
Ο Φώτης Βελισσαράκος είναι οπτομέτρης με σπουδές σε Ιταλία και Δανία και εξειδίκευση στην αναπτυξιακή οπτομετρία και το vision training. Από το 2003 μέχρι σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με τον τομέα αυτό στο ιδιωτικό του γραφείο στην Αθήνα (eyecanlearn). Ειδικεύεται σε αναπτυξιακά και λειτουργικά προβλήματα οπτικών δεξιοτήτων παιδικής ηλικίας όπως, δυσλειτουργίες όρασης που επηρεάζουν τη σχολική απόδοση, περιπτώσεις στραβισμού – αμβλυωπίας, επίκτητα προβλήματα μετά από ατύχημα ή άλλο συμβάν, αθλητική όραση κ.α.
Είναι Fellow του College of Optometrists in Vision Development (FCOVD) και board certified στην ανάπτυξη της όρασης και το vision training. Είναι επίσης κλινικός συν-διευθυντής των Opening Eyes, του προγράμματος Healthy Athletes των Special Olympics.
