08 Δεκ Ψωρίαση: Διάγνωση & Θεραπεία
Η ψωρίαση είναι μία κληρονομική δερματοπάθεια με ποικίλες κλινικές εκφράσεις. Ο συχνότερος τύπος είναι η κοινή ψωρίαση, η οποία εκδηλώνεται με χρόνιες, υποτροπιάζουσες, ερυθηματολεπιδώδεις βλατίδες και πλάκες, εντοπιζόμενες σε χαρακρητιστικές περιοχές του σώματος.
Η ψωρίαση είναι μία νόσος πολυπαραγοντικού χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες και από πολλά γονίδια, γι’αυτό και πρέπει να εξετάζεται το οικογενειακό ιστορικό. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ωστόσο είναι σπάνιο να εμφανιστεί σε ηλικίες κάτω των 10 ετών. Η ψωρίαση πρώιμης έναρξης είναι πιθανό να εμφανιστεί σε ηλικία μεταξύ 15 και 30 ετών. Η πρώιμη έναρξη συνδέεται με βαρύτερη νόσο και οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης. Η ψωρίαση όψιμης έναρξης παρουσιάζεται στην ηλικία των 55 ετών περίπου.
Σημαντικό να αναφερθεί είναι επίσης και το γεγονός ότι τα συμπτώματα της ψωρίασης βελτιώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες.
Εκλυτικοί παράγοντες
Το τραύμα αποτελεί βασικό παράγοντα έκλυσης βλαβών. Η τριβή και ο ξεσμός επίσης διεγείρουν τη νόσο. Οξείες στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις πυροδοτούν τη σταγονοειδή ψωρίαση (βλάβες στο σχήμα σταγόνας). Το στρες παίζει ρόλο στις εξάρσεις της ψωρίασης μέχρι και στο 40% των ενηλίκων ή σε ακόμη υψηλότερο ποσοστό στα παιδιά. Πόλλα φάρμακα όπως π.χ. β-αδρενεργικοί αναστολείς, λίθιο μπορεί να παροξύνουν προϋπάρχουσα ψωρίαση ή να προκαλέσουν ψωριασιόμορφα φαρμακευτικά εξανθήματα (που θυμίζουν ψωρίαση κλινικά).
Παθογένεια
Η κύρια ανωμαλία στην ψωρίαση είναι μια διαταραχή της κινητικής των κερατινοκυττάρων. Η σημαντικότερη αλλαγή είναι η μείωση του κυτταρικού κύκλου ζωής, με αποτέλεσμα να αποπίπτουν πόλλα κύτταρα και να παράγονται πολλά νέα επιδερμιδικά κύτταρα. Τα Τ-βοηθητικά κύτταρα, μέσω κάποιων παραγόντων που εκκρίνουν, προκαλούν φλεγμονή του δέρματος.
Ιστορικό
Συνήθως, οι βλάβες εμφανίζονται αθόρυβα εντός μηνών, αλλά μπορεί η έναρξη να είναι αιφνίδια, όπως στην οξεία σταγονοειδή ψωρίαση. Συχνά υπάρχει κνησμός, ιδίως στο τριχωτό της κεφαλής και στην ψωρίαση της πρωκτογεννητικής περιοχής. Επί αρθρίτιδας υπάρχει πόνος των αρθρώσεων.
Κλινική εξέταση
Οι δερματικές βλάβες είναι ρόδινες βλατίδες και πλάκες, σαφώς αφοριζόμενες, που καλύπτονται από παχιά αργυρόχροα (ασημένια) λέπια. Μπορεί να υπάρχει μία μονήρης βλάβη ή βλάβες εντοπισμένες σε μία μόνο περιοχή (πχ. πέος, νύχια), περιοχική προσβολή (πχ. τριχωτό της κεφαλής), γενικευμένη ή καθολική προσβολή δηλαδή σε ολόκληρο το δέρμα. Οι χαρακτηριστικές περιοχές του σώματος που είναι προσβεβλημένες είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής, οι πτυχές, παλάμες, πέλματα και η πρωκτογεννητική περιοχή. Συνήθως οι βλάβες είναι συμμετρικές αμφοτερόπλευρες.
Άλλες μορφές
Μία σοβαρή κατάσταση της νόσου είναι η ερυθροδερμία, καθώς όλο το δέρμα είναι προσβεβλημένο και κόκκινο. Το 10%-25% των ασθενών πάσχει και από ψωριασική αρθρίτιδα. Οι ασθενείς, που πάσχουν από βαριά ψωρίαση και για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων π.χ. έμφραγμα, μεταβολικό σύνδρομο όπως υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, καθώς και άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ψωρίασης δίνεται με βάση τον τύπο της ψωρίασης, την εντόπισή της και την έκταση της προσβολής.
Τοπική θεραπεία
Τοπικά κορτικοστεροειδή μπορούν να δωθούν υπό μορφή αλοιφής. Συχνά δίνεται ο συνδυασμός κορτικοστεροειδούς με ανάλογα βιταμίνης D π.χ. καλσιποτριένη. Αυτού του είδους τα φάρμακα είναι πολύ καλοί μη στεροειδικοί αντιψωριασικοί παράγοντες, δεν είναι εξίσου ισχυροί αλλά δεν προκαλούν ατροφία του δέρματος. Μπορούν να εφαρμοστούν με ή χωρίς κλειστή περίδεση με πλαστικό περιτύλιγμα (π.χ. διάφανη μεμβράνη κουζίνας), για καλύτερη απορρόφηση στο δέρμα. Στο τριχωτό της κεφαλής δίνεται λοσιόν κορτικοστεροειδών και επί έντονων πλακών λοσιόν με σαλικυλικό οξύ.
Οι ασθενείς με ψωρίαση που χαρακτηρίζεται από λεπτές πλάκες ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην UVB-φωτοθεραπεία. Εάν η θεραπεία αυτή αποτύχει ή η ψωρίαση χαρακτηρίζεται από παχιές πλάκες, μπορεί να εφαρμοστεί η από του στόματος φωτοχημειοθεραπεία PUVA. Ωστόσο, οι φωτοθεραπείες για μεγάλο χρονικό διάστημα ενέχουν κίνδυνο εμφάνισης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.
Η τοπική θεραπεία μπορεί να συνδυαστεί με τη συστηματική θεραπεία, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Συστηματική θεραπεία
- Σε μέτρια ψωρίαση μπορεί να δωθεί από του στόματος ακιτρετίνη. Αυτού του είδους το φάρμακο ανήκει στα ρετινοειδή και δε δίνεται σε γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη, λόγω τερατογένεσης.
- Η από του στόματος χορήγηση μεθοτρεξάτης είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες της μέτριας-σοβαρής ψωρίασης. Παραταύτα, η μεθοτρεξάτη είναι δυνητικά ένα επικίνδυνο φάρμακο, κυρίως εξαιτίας της ηπατοτοξικότητας που μπορεί να προκύψει μετά την παρατεταμένη χρήση. Γι’αυτό δίνεται μικρή δόση του φαρμάκου σε τρεις δόσεις, μία φορά την εβδομάδα με έλεγχο της γενικής αίματος.
- Η θεραπεία με κυκλοσπορίνη είναι επίσης πολύ αποτελεσματική. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της θεραπείας πρέπει να παρακολουθείται η αρτηριακή πίεση και η κρεατινίνη του ορού, εξαιτίας της νεφροτοξικότητας του φαρμάκου.
- Σε πολύ βαριά κλινική εικόνα, μπορεί να δωθούν βιολογικοί παράγοντες.
Πρόγνωση
Η νόσος δεν ιάται, αλλά οι δερματικές βλάβες, που είναι συνήθως ιδιαίτερα ενοχλητικές για τον ασθενή, μπορούν να υποχωρήσουν πλήρως και τα λοιπά συμπτώματα να καλυτερεύσουν αισθητά μετά την θεραπεία.
Γκιγκέλος Γιώργος
Δερματολόγος Αφροδισιολόγος
Τ. Ιατρός Νοσοκομείου Συγγρός
Τηλ.: 210.7222155 (ιατρείο) & 6944897997
Διεύθυνση: Ιφικράτους 6, Παγκράτι, 11634
E-mail: gkigkelos@yahoo.gr
Ο Γκιγκέλος Γεώργιος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής και πρώην ιατρός και συνεργάτης του Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει εμπειρία στην κλινική δερματολογία, αφροδισιολογία, αισθητική και χειρουργική δερματολογία. Αναλαμβάνει περιστατικά κάθε ηλικίας και ποικίλης φύσεως όπως ακμή, oυλές, κονδυλώματα, ευρυαγγείες, peeling, εμφυτεύματα υαλουρονικού οξέως αλλά και botox. Ο γιατρός ιδιωτεύει στο Παγκράτι και στο ιατρείο παρέχονται και υπηρεσίες laser αποτρίχωσης, fractional laser, καθαρισμού προσώπου κ.ά.
