26 Μάι Χρόνια ρινίτιδα στα παιδιά: Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από μία μυτούλα που τρέχει διαρκώς
Ως ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του ρινικού επιθηλίου που χαρακτηρίζεται από δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Ρινική καταρροή
- Ρινική συμφόρηση
- Πταρμοί (φτέρνισμα) ή κνησμός
Υπάρχουν 4 βασικές μορφές ρινίτιδας:
1. Λοιμώδης ρινίτιδα
Είναι οξεία και υποχωρεί σύντομα από μόνης της. Οφείλεται συνηθέστερα σε κάποιον ιό και είναι γνωστή ως κοινό κρυολόγημα. Δεν αποκλείεται βέβαια και το ενδεχόμενο να διαρκεί περισσότερο λόγω μικροβιακής επιμόλυνσης, ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες οι μικροί ασθενείς παρουσιάζουν διάτρηση του ρινικού διαφράγματος ή πειράζουν συχνά τη μυτούλα με το δάχτυλό τους ή τέλος υπάρχει κάποιο ξένο σώμα. Χαρακτηριστικές εδώ είναι οι βλεννοπυώδεις εκκρίσεις και δεν αποκλείεται να συνυπάρχει και παραρρινοκολπίτιδα (κεφαλαλγία, αίσθημα βάρους στο πρόσωπο).
2. Αλλεργική ρινίτιδα (ΑΡ)
Είναι η συμπτωματική φλεγμονή της μύτης, η οποία προκαλείται από την είσοδο εντός του ρινικού βλεννογόνου κάποιου αλλεργιογόνου σε ευαισθητοποιημένα άτομα. Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό (ατομικό και οικογενειακό) σε συνδυασμό με την ανίχνευση των ειδικών ανοσοσφαιρινών στο αίμα (RAST) ή τις δερματικές δοκιμασίες νυγμού (SPT). Στην εποχική ΑΡ κυρίαρχα είναι τα αεριοαλλεργιογόνα του περιβάλλοντος, όπως η γύρη ή τα άνθη φυτών και λουλουδιών, ενώ αντίθετα στην ολοετή ΑΡ αναζητάμε πιο μόνιμες πηγές νοσογόνους εστίες όπως τα ακάρεα, η σκόνη του σπιτιού ή το επιθήλιο κατοικιδίων ζώων.
Ειδοποιός διαφορά στη συμπτωματολογία των δύο παραπάνω είναι η επιπεφυκίτιδα. Μπορεί να συνυπάρχει του φτερνίσματος, της ρινικής καταρροής και συμφόρησης μόνο στην εποχική ρινίτιδα. Ενώ στην ολοετή όχι.
3. Μηχανική ή ανατομική ρινίτιδα
Οφείλεται σε ανατομικές ανωμαλίες, όπως οι υπερτροφικές αδενοειδείς εκβλαστήσεις, η ατρησία ή στένωση των ρινικών χοανών, παρέκκλιση του διαφράγματος ή και παρουσία ξένου σώματος. Αν εξαιρέσουμε την τελευταία περίπτωση, οπότε και συχνά παρουσιάζεται με ετερόπλευρο δύσοσμο βλεννοπυώδες έκκριμα, όλες οι υπόλοιπες έχουν εικόνα ρινικής απόφραξης με αναπνοή από το στόμα και ροχαλητό.
4. Μη αλλεργική, μη λοιμώδης ρινίτιδα
Η συχνή χρήση Μη Στεροειδών Αντιφλεγμονωδών Φαρμάκων (ΜΣΑΦ), όπως τα Algofren, Nurofen, Ponstan, Gantil, η χρήση αντισυλληπτικών φαρμάκων από κορίτσια κατά την εφηβεία αλλά και η χρόνια χρήση αποσυμφορητικών μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια ρινίτιδα. Για το λόγο αυτό, συζητάμε πάντοτε με τον Παιδίατρο μας τα φάρμακα που λαμβάνει το παιδί μας και αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση τους.
Διαβάστε επίσης
Ο υποθυρεοειδισμός, η εφηβεία και η εγκυμοσύνη είναι τρεις καταστάσεις που είναι σε θέση λόγω των ορμονικών διαταραχών να προκαλέσουν εικόνα ρινικής απόφραξης και καταρροής.
Οι ανοσοανεπάρκειες, η κυστική ίνωση αλλά και άλλες πιο σπάνιες κλινικές οντότητες, όπως η σαρκοείδωση ή κοκκιωμάτωση Wegener, η πρωτοπαθής δυσκινησία των κροσσών του επιθηλίου και το λέμφωμα είναι αιτίες για χρόνια ρινίτιδα, η οποία βέβαια συνυπάρχει με τα κυρίαρχα συμπτώματα καθεμιάς από τις παραπάνω αρκετά σπάνιες νόσους.
Πολύ συχνά συναντάμε και συνύπαρξη δύο παθολογιών, με πιο γνωστή αυτή της αλλεργίας και των αδενοειδών εκβλαστήσεων. Δεν είναι λίγα δηλαδή τα παιδιά που εμφανίζουν υπετροφικές αδενοειδείς εκβλαστήσεις, τα γνωστά κρεατάκια, ως αποτέλεσμα αλλεργίας και μάλιστα χρόνιας.
Πιο αναλυτικά ο μηχανισμός είναι ο εξής: η εμμένουσα αδιάγνωστη ή ατελώς θεραπευμένη αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί φλεγμονή και πάχυνση του ρινικού βλεννογόνου, με αποτέλεσμα την αντιδραστική λεμφική υπερπλασία.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Καταρχάς, απευθυνόμαστε στον Παιδίατρό μας, ο οποίος έπειτα από καλή λήψη ιστορικού θα εξετάσει σχολαστικά τον ρινικό βλεννογόνο καθώς και το ανώτερο αναπνευστικό για τυχόν εικόνα λοίμωξης ή ανατομικών ανωμαλιών/ δυσπλασιών. Σε υποψία συνυπάρχουσας παραρρινοκολπίτιδας γίνεται απλή ακτινογραφία κόλπων προσώπου.
Επί αποκλεισμού της λοιμώδους αιτιολογίας, προχωράμε σε διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων για την ανίχνευση ειδικών ανοσοσφαιρινών (RAST) ή εναλλακτικά σε δερματικές δοκιμασίες (SPT) που είναι και πιο αξιόπιστες. Επιπλέον, επί συγκεκριμένων ενδείξεων ο Παιδίατρος μπορεί να συστήσει και ΩΡΛ εκτίμηση, προκειμένου να γίνει πιο ενδελεχής έλεγχος της ανατομίας της ρινός, των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των παραρρινίων κόλπων.
Υπάρχει θεραπεία για τη χρόνια ρινίτιδα;
- Αν πρόκειται για ρινίτιδα λοιμώδους αιτιολογίας, τότε συστήνεται η αντίστοιχη συμπτωματική θεραπεία της οποίας ο κύριος άξονας είναι η καλή αποσυμφόρηση της μύτης και επί ενδείξεων συγχορηγείται αντιβιοτική αγωγή.
- Αν πρόκειται για Αλλεργική Ρινίτιδα (ΑΡ), τότε στην πλειονότητα των περιπτώσεων συστήνεται χορήγηση ενδορρινικού σπρέυ κορτικοστεροειδούς ως μονοθεραπεία. Ενώ, σπάνια συγχορηγείται και κάποιο αντιισταμινικό σιρόπι 2ης γενιάς, επί επιμονής των συμπτωμάτων. Εξυπακούεται βέβαια και η απομάκρυνση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου. Αν παρ’ όλα τα παραπάνω η ΑΡ επιμένει, τότε θα πρέπει ο Παιδίατρος να παραπέμπψει το παιδί σε Παιδοαλλεργιολόγο, προκειμένου να συζητηθεί το ενδεχόμενο ειδικής ανοσοθεραπείας, με σκοπό την απευαισθητοποίηση του ασθενούς.
Τα ακάρεα & η σκόνη του σπιτιού
Πολύ συνήθης αιτία χρόνιας αλλεργικής ολοετούς ρινίτιδας είναι τα ακάρεα και η σκόνη του σπιτιού. Παρακάτω, θα βρείτε μερικές οδηγίες για την προστασία από τα ακάρεα, δεδομένου ότι αποτελούν τον πιο επίμονο και κακόβουλο εχθρό του ρινικού βλενογόννου μας.
Οδηγίες για προστασία από τα ακάρεα
- Χρήση ειδικών σκευασμάτων (ακαριοκτόνων) μη τοξικών σε στρώματα, χαλιά και έπιπλα.
- Βιοκαθαρισμός σε στρώματα, χαλιά και καναπέδες.
- Καλό πλύσιμο των κλινοσπεπασμάτων (>60°C).
- Απομάκρυνση λούτρινων παιχνιδιών ή εναλλακτικά πλύσιμο τους σε αντίστοιχα υψηλές θερμοκρασίες.
- Χρήση ειδικών θηκών για στρώματα, παπλώματα και μαξιλαροθήκες, μη διαπερατών στα ακάρεα.
- Εφαρμογή αντιαλλεργικών φίλτρων στα κλιματιστικά.
- Αποφυγή αυξημένης υγρασίας εντός του σπιτιού (<50-55%).
Οι αλλεργίες είναι η κυρίαρχη παιδική νόσος με πολλές φαινοτυπικές εκφάνσεις και νοσογόνες εστίες, γι αυτό και βρίσκεται μονίμως στο επίκεντρο της έρευνας.
Κύρια σημεία που θα πρέπει κάθε γονιός να κρατήσει από τα ανωτέρω είναι τα εξής:
- Η εμμένουσα (αδιάγνωστη είτε ατελώς θεραπευμένη) ΑΡ μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα, όπως άσθμα ή πάχυνση των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) και περιττά χειρουργεία. Για το λόγο αυτό σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση και στοχευμένη θεραπεία.
- Η θεραπεία εκλογής στο >80% των περιπτώσεων είναι η μονοθεραπεία με ενδορρινικό σπρέυ κορτικοστεροειδους. Αποφεύγουμε τα πολλά σκευάσματα.
Διαβάστε επίσης
Δέσποινα Δ. Ξιούφη
Παιδίατρος
Υπ. Διδάκτωρ Παιδοκαρδιολογίας
Επιστημονικός συνεργάτης Δ’ Παιδιατρικής Κλινικής, ΓΝΘ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»
Μετεκπαιδευθείσα στην Ιατρική Έρευνα
Μετεκπαιδευθείσα στη Διατροφή βρεφών & παιδιών
Ιδιωτικό Ιατρείο Παιδιατρικής
Αρναία Χαλκιδική
Τ 2372110222
Κ 6945454527
F 2372110223
E despinaxioufi@gmail.com
Βιβλιογραφία
P W Hellings et al. Non-allergic rhinitis: Position paper of the European Academy of Allergy and Clinical Immunology. Allergy. 2017 Nov;72(11):1657-1665.
M F Evcimik et al. Adenoid hypertrophy in children with allergic disease and influential factors. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 2015 May; 79(5):694-697.
A Sheikh et al. House dust mite avoidance measures for perennial allergic rhinitis. Cochrane Database Syst Rev. 2010 Jul 7;2010(7):CD001563.
