Ποιος είναι τελικά ο ρόλος του πατέρα;

Ποιος είναι τελικά ο ρόλος του πατέρα;

Ο ρόλος του άντρα στην οικογένεια έχει αλλάξει με το πέρασμα των χρόνων. Παρόλο που τα πατριαρχικά πρότυπα, που υποστηρίζουν έναν πατέρα ενεργό στην παροχή των υλικών αγαθών της οικογένειας, αλλά απών στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και στην συναισθηματική υποστήριξη της γυναίκας, δεν αποτελεί τόσο μακρινό παρελθόν, το μοτίβο του πατέρα σιγά σιγά αποκτά μία νέα υπόσταση.

Ο ρόλος της γυναίκας – μητέρας στη σύγχρονη εποχή όλο ένα και αλλάζει. Η σύγχρονη γυναίκα κατάφερε να κατοχυρώσει την επιλογή για την μητρότητα, τη διεκδίκηση μίας καριέρας και την ισορροπία των ρόλων μέσα στην οικογενειακή στέγη. Κάτι που όμως παραμένει θολό και ίσως άγνωστο λόγω των πατριαρχικών υπολειμμάτων είναι ο ρόλος του άντρα όταν εκείνος γίνεται πατέρας.

Βιβλιογραφικά, για πολλά χρόνια οι μελέτες βασίζονταν στον ρόλο της μητέρας, στην σχέση της με το μωρό και αγνοούσαν την επίδραση του ρόλου του πατέρα μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο. Περνώντας οι δεκαετίες, αρκετό φως έχει πέσει στην επιρροή που έχει η παρουσία του στην ανάπτυξη του παιδιού. 

Οι έρευνες πληθαίνουν και ομόφωνα επιβεβαιώνουν πως ο ρόλος του πατέρα στην οικογένεια είναι σημαντικός έως και το ίδιο καθοριστικός με εκείνον της μητέρας.

Ένας ρόλος μοναδικός, που μέσα από τη διαφορετική αλληλεπίδραση του με το παιδί, την ενεργή εμπλοκή του και την επικοινωνία μπορεί να επηρεάσει τόσο την ψυχική υγεία του παιδιού όσο και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του. 

Ένα παιδί χρειάζεται μία ισορροπημένη αλληλεπίδραση και με τους δύο γονείς για να μπορέσει να εξελιχθεί και να αναπτυχθεί. Η παρουσία και των δύο οφείλει να είναι ενεργή και να αλληλοσυμπληρώνει ο ένας τον άλλον.

Ο πατέρας κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.

Σίγουρα είναι εκείνη η περίοδος όπου η γυναίκα που κυοφορεί το μωρό λαμβάνει όλη την προσοχή. Συχνά τείνουμε να ξεχνάμε πως υπάρχει και ο πατέρας, που μοιράζεται και εκείνος τα άγχη και τις αγωνίες για το νέο μέλος της οικογένειας. Μπορεί να μην έχει την άμεση σχέση που έχει η μητέρα με το έμβρυο, αλλά έχει και εκείνος ανάγκη να νιώθει σημαντικός και πως κάποιος τον υπολογίζει. Μοιράζεται με έναν διαφορετικό τρόπο έμμεσα τα συναισθήματα, τις δυσκολίες και τις ανασφάλειες της μητέρας. Είναι σημαντικό λοιπόν τόσο οι μέλλουσες μανούλες όσο και το περιβάλλον να μην τον ξεχνάμε. Να μην τον αποθαρρύνουμε και να μην τον απομακρύνουμε.

Η ενεργή παρουσία του πατέρα, ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης, μπορεί να ενισχύσει τη σχέση με το βρέφος και σίγουρα θα ενισχύσει τη σχέση μεταξύ του ζευγαριού, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες οι νέοι γονείς να διατηρήσουν τους ρόλους τους ως ζευγάρι στη νέα συνθήκη της ζωής τους. 

Αν το ζευγάρι έχει στέρεες βάσεις, επικοινωνία και αλληλοσεβασμό, θα θέσει τα θεμέλια για τη διαμόρφωση των σχέσεων τους ως γονείς πλέον με το παιδί τους.

Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του πατέρα στη βρεφική ηλικία;

Όταν πλέον οι νέοι γονείς κρατήσουν το μωρό τους στην αγκαλιά τους, τότε οι ισορροπίες αλλάζουν και ετοιμάζονται να προσαρμοστούν σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο οι μαμάδες να φαίνονται πιο συνδεδεμένες με το μωρό και να δυσκολεύονται να το αποχωριστούν και να εμπιστευτούν τον πατέρα. Όπως επίσης και αρκετοί μπαμπάδες μοιάζουν αποστασιοποιημένοι. Σαν αυτός ο ρόλος να είναι αποκλειστικά της μητέρας.

Αυτό έρχεται σαν αποτέλεσμα είτε μίας αρχαϊκής πεποίθησης που θέλει τον πατέρα συμπληρωματικό στην φροντίδα του βρέφους, είτε της συναισθηματικής ανασφάλειας – ανεπάρκειας που μπορεί να βιώνει ο άντρας στην όψη ενός μωρού. Βέβαια δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που και οι μπαμπάδες περνάνε Επιλόχειο Κατάθλιψη. Που η σχέση με τη σύντροφό τους δεν έχει στέρεες βάσεις και δεν μπορούν να είναι ψυχικά παρόντες. Που μπορεί να μην έχουν κατανοήσει πλήρως την έννοια του νέου τους ρόλου ως απόρροια μίας μη συνειδητής επιλογής. Και πολλών άλλων λόγων, που αν δεν διερευνηθούν και σε πολλές περιπτώσεις το ζευγάρι δεν ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού, δυστυχώς θα στερήσουν από το μωρό έναν ενεργό πατέρα, αρωγό συναισθημάτων και ίσως οδηγήσουν σε μία δυσλειτουργική δομή οικογένειας.

Ο ρόλος του πατέρα είναι σημαντικός μόνο για την ανάπτυξη του παιδιού;

Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό πως τα παιδιά που είχαν πατέρες ενεργούς στην ανατροφή και την διαπαιδαγώγηση τους έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καλύτερη αυτοεικόνα, περισσότερη αυτοπεποίθηση. Τους δίνεται περισσότερος χώρος να διερευνήσουν τα συναισθήματα τους, το περιβάλλον τους και να αναπτύξουν καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις.

Ένας ενεργός πατέρας όμως δεν περιορίζεται μόνο στις ανάγκες του παιδιού. Η οικογένεια είναι ένας ζωντανός οργανισμός που τα μέλη της αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, οι ενέργειες διαμοιράζονται και το σύστημα επηρεάζει όλα τα μέλη.

Αυτό λοιπόν που καθιστά έναν πατέρα ενεργό είναι και η σχέση με τη σύντροφο του. Η υγιής και συνειδητή μετάβαση από τον ρόλο τους ως ζευγάρι στον ρόλο τους ως γονείς. Ο αμοιβαίος σεβασμός, η ανοιχτή επικοινωνία, η κατανόηση, η βοήθεια και η υποστήριξη.

Μπορεί σωματικά η μητέρα να επωμίζεται πολλά περισσότερα βάρη, αλλά ψυχικά χρειάζεται να υπάρχει μία ισορροπία. Μία ισορροπία που χτίζεται αμοιβαία πριν από τον ερχομό ενός μωρού.

Οι μπαμπάδες λοιπόν είναι το ίδιο σημαντικοί και ικανοί όπως και οι μαμάδες. Ο καθένας έχει την δική του συμβολή και οι δύο μαζί αποτελούν ένα πρότυπο υγειών διαπροσωπικών σχέσεων και αμοιβαίου σεβασμού για το παιδί τους.

Ακόμα και αν οι δρόμοι τους μοιραία χωρίσουν σαν ζευγάρι, ο ρόλος τους ως γονείς παραμένει εκεί με την ίδια αξία και τον ίδιο σεβασμό. Πάντα με γνώμονα την υγιή διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού.

Ιδρυτικό Μέλος allaboutparents.gr | Positive Parenting
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας | Ψυχολογία, ΒΑ

Σχεσιακή Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία
Παιδοψυχολογία & Ψυχολογία Εφήβου
Μέλος Διεθνούς Ένωσης Σχεσιακής Ψυχανάλυσης & Ψυχοθεραπείας (IARPP)
Υπερείδου 6, Ηλιούπολη | 6945494044
mariafounda.com

Περισσότερα άρθρα