Η επιρροή της γιαγιάς & του παππού στην ανατροφή των παιδιών σήμερα

23 Αυγ Η επιρροή της γιαγιάς & του παππού στην ανατροφή των παιδιών σήμερα

Posted at 13:15h in Ανάπτυξη, Ψυχολογία by Μαρία Αποστολοπούλου

Στην ψυχαναλυτικού τύπου ψυχοθεραπεία πολλές φορές ταξιδεύουμε με τους θεραπευόμενούς μας στα παιδικά τους χρόνια και διερευνούμε τις θετικές και αρνητικές αποτυπώσεις των ατόμων που τους περιέβαλλαν στα τρυφερά αυτά χρόνια. Δεν είναι σπάνιο το γεγονός της αναφοράς και της ανάλυσης της συμβολής της γιαγιάς και του παππού στη διαμόρφωση της προσωπικότητα τους, τις περισσότερες φορές με αίσθημα ευγνωμοσύνης για την προσφορά τους και άλλοτε με παράπονο για την απόμακρη θέση τους.

Οι ισορροπίες με τον παππού & τη γιαγιά

Μιλώντας με γονείς, κατά τη διάρκεια συνεδριών συμβουλευτικής ή και σεμιναρίων, προκύπτει συχνά το ερώτημα:

«πώς να κρατήσω τις λεπτές ισορροπίες μεταξύ της φροντίδας που αναλαμβάνουν οι γονείς μου ή οι γονείς του/ της συζύγου μου προς τα παιδιά μου και των ορίων προς αυτούς ή της επικράτησης του δικού μας τρόπου ανατροφής»;

Διαβάστε επίσης

Ο ρόλος των γονιών στην ανάπτυξη των παιδιών: Το μοντέλο του «τέλειου γονέα»

Η απάντηση συχνά είναι περίπλοκη και μοιραία οδηγεί στη διερεύνηση της σχέσης των γονέων με τους δικούς τους γονείς (γιαγιάδες & παππούδες).

Δεν είναι σπάνιο όμως και το γεγονός πλέον της αναζήτησης της ψυχοθεραπείας από παππούδες και συνηθέστερα από γιαγιάδες. Τότε, η θεματολογία που πρωταγωνιστεί είναι η «έννοια» τους για τα εγγόνια τους, οι δυσκολίες τους στη σχέση τους με τα παιδιά τους ή τους συντρόφους αυτών και η σωματική και ψυχική τους κόπωση. Και σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λόγος για τα όρια, τις λεπτές ισορροπίες, την ανταπόκριση σε απαιτήσεις, αλλά και στη διαχείριση των ενοχών.

Και τα τρία προαναφερθέντα επίπεδα μας δίνουν το προνόμιο της παρατήρησης διαμέσου διαφορετικών οπτικών, αυτών που αφορούν όλους τους εμπλεκόμενους. Ποια είναι όμως τελικά η επιρροή των παππούδων στην ανατροφή των παιδιών; Πώς επικοινωνούν οι δύο μακρινές γενιές μεταξύ τους; Πώς αλληλοεπιδρούν; Ποια τα οφέλη και ποιοι οι κίνδυνοι;

Διαβάστε επίσης

Tantrum: Πώς να αντιμετωπίσω τις εκρήξεις θυμού του παιδιού μου

Η επιρροή του παππού & τη γιαγιάς στην ανατροφή του παιδιού

Η επίδραση της γιαγιάς και του παππού μπορεί να είναι άμεση, ως αποτέλεσμα της ευθείας επικοινωνίας, πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδρασης. Αυτή μπορεί να αφορά στην στενή σχέση τους, τη συντροφιά, τον κοινό χρόνο που περνούν όταν οι γονείς απουσιάζουν, τη φύλαξη τους, την προσφορά δώρων, την παροχή συναισθηματικής στήριξης, την απορρόφηση συναισθηματικών εντάσεων της οικογένειας, την εισαγωγή στην οικογενειακή ιστορία και τις πολιτισμικές παραδόσεις της χώρας καταγωγής.

Επιπρόσθετα, γιαγιάδες, παππούδες και εγγόνια συχνά περνούν χρόνο μαζί προσφέροντας ο ένας στον άλλον συνεργατικά τις γνώσεις τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν οι παππούδες μπορεί να μαθαίνουν στα εγγόνια τη γλώσσα και την πολιτισμική κληρονομιά και τα εγγόνια τη χρήση της τεχνολογίας.

Η επαφή τους όμως μπορεί να είναι και έμμεση. Η προσφορά χρημάτων, η συμπεριφορά των ίδιων των γονέων, η οποία έχει διαμορφωθεί από τους τους παππούδες, οι αναφορές των γονέων σε εμπειρίες τους σχετικές με τους δικούς του γονείς, ακόμα κι αν οι παππούδες δεν είναι εν ζωή και η λειτουργία τους ως πρότυπα καθώς και της λειτουργίας τους ως πρότυπα είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα της διαμόρφωσης της έμμεσης σχέσης παππούδων – εγγονών.

Συμπεραίνουμε όμως ότι και στις δύο περιπτώσεις, άμεσης και έμμεσης επικοινωνίας, η γιαγιά και ο παππούς μπορούν να φανούν εξαιρετικά χρήσιμοι για την επίλυση προβλημάτων, αλλά και για την διατήρηση των οικογενειακών αξιών, ο οποίες είναι ικανές να διασφαλίσουν την οικογενειακή συνέχεια. Η έξαρση ορισμένων κοινωνικών φαινομένων έχει οδηγήσει σε κάποιες περιπτώσεις στην αποσταθεροποίηση της δομής της οικογένειας. Συχνά, λοιπόν, οι παππούδες και οι γιαγιάδες είναι αυτοί που επαναφέρουν τη σταθερότητά της. Αναδεικνύονται έτσι σε στυλοβάτες της, αναλαμβάνοντας συχνά γονεϊκό ρόλο.

Ο γονεϊκός ρόλος του παππού & της γιαγιάς

Ο γονεϊκός ρόλος των παππούδων αφορά είτε μονογονεϊκές οικογένειες, είτε οικογένειες στις οποίες οι γονείς δεν είναι φυσικά, πρακτικά ή ψυχικά διαθέσιμοι να αναλάβουν εξολοκλήρου την ανατροφή των παιδιών. Σε αυτήν την περίπτωση η γιαγιά και ο παππούς αναπληρώνουν σημαντικά κενά και απουσίες, «μαλακώνοντας» έτσι συναισθηματικά τις απώλειες των παιδιών, αλλά δίνοντας και πρακτικά ουσιαστική βοήθεια.

Οι σύγρονοι ρυθμοί ζωής των γονέων

Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής μοιραία οδηγούν τους γονείς στο να εκχωρούν μέρος ή όλο το ρόλο τους στους παππούδες. Αυτό δυστυχώς μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια ενός σημαντικού κομματιού της ανατροφής των παιδιών τους. Η προετοιμασία για το σχολείο την επόμενη μέρα, το καθημερινό πρόγραμμα διατροφής, η συνοδεία σε εξωσχολικές δραστηριότητες, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών. Ο ποιοτικός καθημερινός χρόνος είναι υψίστης σημασίας για την υγιή συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Η υπερβολική ενασχόληση του παππού & της γιαγιάς

Δεν είναι σπάνιο το γεγονός της υπερβολικής ενασχόλησης των παππούδων με τα εγγόνια τους, σε σημείο που οι ίδιοι να παραμελούν τον εαυτό τους. Τότε οι ματαιώσεις, οι απογοητεύσεις, η σωματική εξάντληση και το αίσθημα της μοναξιάς όταν τα παιδιά μεγαλώσουν θα βιωθούν εντονότερα. Η υπερβολική ενασχόληση μπορεί να οδηγήσει ακούσια στο σαμποτάζ της ωρίμανσης και ανεξαρτητοποίησης των παιδιών. Η υπερπροστασία, η κάλυψη αναγκών πριν ακόμα αυτές καλά – καλά προκύψουν, τα «χατίρια» που γίνονται πραγματικότητα λόγω της δυσκολίας να πουν «όχι» στα πολυαγαπημένα εγγόνια, μπορούν να οδηγήσουν στην καθυστέρηση της αυτονόμησης και της ψυχικής ωρίμανσης.

Οι κανόνες της γιαγιάς και του παππού μπορεί να είναι πιο χαλαροί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις με τους γονείς, καθώς δίνεται έτσι πάντα μια εύκολα προσβάσιμη διέξοδος από τα «αυστηρά» όρια που μπορεί να θέσουν οι γονείς.

Διαβάστε επίσης

Η σημασία των ορίων στην διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών

Οι παππούδες μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ασπίδα προστασίας για τα παιδιά, μπροστά στους κανόνες διαπαιδαγώγησης των γονέων. Δεν μπορούμε όμως να μη συμπεριλάβουμε και τους «αυταρχικούς» παππούδες με πεπαλαιωμένες απόψεις, που μπορούν να τρομάξουν ή και να θυμώσουν τα παιδιά.

Σε κάθε περίπτωση, οι παππούδες και οι γιαγιάδες συμβάλλουν καταλυτικά στην ανάπτυξη των παιδιών. Είτε ως απόμακρες φιγούρες, είτε ως τυπικοί μέσω της αποφυγής της υπερβολικής ανάμειξης, είτε ως διασκεδαστές, είτε ως πάροχοι συνασιιθηματικής ασφάλειας, είτε ως βασικοί ή συμπληρωματικοί φροντιστές, είτε ως φύλακες των οικογενειακών αξιών, ο παππούς και η γιαγιά μαθαίνουν στα παιδιά να συναναστρέφονται με όλες τις ηλικίες, να αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες και να κατανοούν την ιεραρχία, βάση της οποίας λειτουργεί η κοινωνία μας.

Η ανεκτίμητη όμως προσφορά των παππούδων προς τα παιδιά είναι η σύνδεση που τους προσφέρουν με το οικογενειακό παρελθόν τους και τη διαμόρφωση της ταυτότητά τους.

Ο ουσιαστικός διάλογος, η αλληλοκατανόηση, οι καλές προθέσεις, η τοποθέτηση ορίων και η συνεννόηση μπορούν να συμβάλουν στην αρμονική συνύπαρξη των τριών γενεών, ώστε όλες οι πλευρές να απολαύσουν τα μεγάλα οφέλη της αλληλεπίδρασης τους. Είμαστε όλοι μέρος του οικογενειακού μας δέντρου και οι ρόλοι μας εναλλάσσονται στο πέρασμα των χρόνων.