04 Νοέ Γιατί το «αθώο» πείραγμα μου ενοχλεί το παιδί;
Οι έρευνες δείχνουν ότι το παιχνιδιάρικο πείραγμα ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά τους είναι ένας τρόπος ενίσχυσης των οικογενειακών δεσμών και μια μορφή επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας. Όμως, οι γονείς θα πρέπει πάντα να έχουν κατά νου να τηρούν τα προσχήματα και να είναι προσεκτικοί με τη φρασεολογία που χρησιμοποιούν καθώς ένα άκομψο ή άστοχο σχόλιο θα μπορούσε να καταστρέψει ανεπανόρθωτα τη σχέση που έχουν με το παιδί.
Εξίσου σημαντικό είναι οι γονείς εκτός από το να ασκούν κριτική στο παιδί να είναι δεκτικοί στο να ακούσουν το “πείραγμα” που θέλει να τους κάνει το παιδί. Και πάλι, όμως, οι γονείς θα πρέπει να έχουν τον νου τους, ούτως ώστε να μην αφήσουν το παιδί να πάρει περισσότερο “θάρρος” και “αέρα” από ό,τι του επιτρέπεται, καθώς πρέπει να καταλάβει ότι υπάρχουν όρια και κανόνες στη σχέση του μαζί τους και επ΄ουδενί δεν πρέπει να τους μιλά όπως μιλά σε κάποιον συνομήλικο φίλο του.
Τι κρύβεται πίσω από το πείραγμα;
Τι λέτε: “Τρέχα βρε χελώνα!”
Τι εννοείτε: “Αν έτρεχες λίγο παραπάνω στον αγώνα και δεν χάζευες, θα είχες βάλει περισσότερους πόντους”
Στόχος του γονιού είναι η θετική προσέγγιση του παιδιού για το άθλημα και τον ανταγωνισμό. Το παιδί πρέπει να παίζει για να το ευχαριστιέται και να έχει θετική παρακίνηση ως προς τη δική του βελτίωση. Ποτέ δεν πρέπει να γίνεται σύγκριση με συναθλητές ή αντιπάλους. Ο γονιός πρέπει να είναι θετικός φίλαθλος στην αγωνιστική προσπάθεια του παιδιού του, να παρέχει στο παιδί συναισθηματική υποστήριξη και θετική ανατροφοδότηση, να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες και να σέβεται τους στόχους του μικρού αθλητή, να βοηθά το παιδί να διαχειριστεί την ήττα, τα λάθη και άλλες απογοητεύσεις. Η αρνητική κριτική και το πείραγμα κάθε άλλο παρά εποικοδομητικό αποτέλεσμα έχουν.
Τι λέτε: “Τι βαθμός είναι αυτός βρε μπουμπούνα;”
Τι εννοείτε: “Πώς τα κατάφερες και πάλι πήρες 7 στο διαγώνισμα;”
Ένας κακός βαθμός μπορεί να πυροδοτήσει αρνητικά σχόλια από πλευράς του γονιού εναντίον του μαθητή που όχι μόνο έχει στεναχωρηθεί με την άσχημη βαθμολογία αυτή καθαυτή. Πλέον έχει να αντιμετωπίσει και την αρνητική κριτική της οικογένειας. Φυσικά και θα μιλήσετε στο παιδί για την αξία της προσπάθειας στο διάβασμα και για την πιο επικεντρωμένη μελέτη όμως δεν πρέπει να το κακολογήσετε, ούτε να βάλετε τις φωνές και φυσικά να μην κάνετε συγκρίσεις με άλλους συμμαθητές του που έχουν υψηλή βαθμολογία.
Επίσης, δείχνοντας την απογοήτευσή σας, δεν θα ενισχύσετε την προσπάθεια του. Αντίθετα, θα του μεταδώσετε άγχος και θα το κάνετε να νιώσει ανίκανο να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του σχολείου, θεωρώντας τον εαυτό του χαμένη υπόθεση. Η βελτίωση θα έρθει με ενθάρρυνση, συμπαράσταση και σταθερό πρόγραμμα μελέτης. Αν η κακή επίδοση επιμένει παρά τον κόπο που καταβάλει το παιδί, συζητήστε τον δάσκαλό του αν πιστεύει ότι υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιου μαθησιακού προβλήματος. Αν διαγνωστούν έγκαιρα, οι περισσότερες διαταραχές μπορούν να ξεπεραστούν.
Τι λέτε: “Τι έπαθες βρε στρουθοκάμηλε;”
Τι εννοείτε: “Καλά παιδάκι μου γιατί είσαι τόσο ντροπαλό;”
Πολλά παιδιά είναι από τη φύση τους ντροπαλά ή θέλουν το χρόνο τους για να εξοικειωθούν με πρόσωπα και καταστάσεις. Σχεδόν το 50% των παιδιών ηλικίας 5 έως 15 ετών δείχνουν κάποια μικρή συστολή. Φαίνεται ότι τα κορίτσια παρουσιάζουν σε μεγαλύτερο βαθμό δειλία σε σχέση με τα αγόρια. Ως γονείς λοιπόν ενός ντροπαλού παιδιού καλό θα είναι να αποφύγετε το χαρακτηρισμό «ντροπαλό» σαν να πρόκειται για κάτι κακό. Δώστε στο ντροπαλό σας παιδί, του την ευκαιρία να εξωτερικεύσει αυτά που το ενοχλούν, κι εκείνο με τη σειρά του θα σας δείξει την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσετε για να το βοηθήσετε.
Πατήστε την εικόνα & αποκτήστε το βιβλίο που προτείνει η επιστημονική ομάδα του allaboutparents.gr για το πώς θα μάθει το παιδί να λέει «όχι»:
Τι λέτε: “Εδώ σε θέλω… εγκέφαλε!”
Τι εννοείτε: “Μια διάνοια σαν κι εσένα δεν νοείται να μην λύνει αυτό το πρόβλημα”
Τα χαρισματικά παιδιά έχουν ανάγκη από βοήθεια προκειμένου να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν τις εξαιρετικές τους ικανότητες ή το ταλέντο τους. Όμως, δεν είναι λίγοι οι γονείς που ξεχνούν κάτι πολύ σημαντικό: ότι το παιδί τους είναι προικισμένο δεν σημαίνει ότι παύει να είναι παιδί. Πρέπει λοιπόν οι γονείς να μην χρησιμοποιούν αυτό το ξεχωριστό ταλέντο του παιδιού τους ως συνεχής αφορμή για να τα παρακινήσουν να κάνουν κάτι. Καλό θα είναι να επιβραβεύουν και να ενθαρρύνουν την ευφυΐα του παιδιού αλλά σε καμία περίπτωση να μην την προβάλλουν συνεχώς σε καθετί που θέλουν να πουν στο παιδί.
Τι λέτε: “Πάλι τρως ρε φαγάνα;”
Τι εννοείτε: “Πόσο φαγητό θα φας παιδί μου; Δεν βλέπεις ότι δεν χωράς στα ρούχα σου;”
Το βάρος των παιδιών είναι ένα θέμα ταμπού που οι γονείς θα πρέπει να το διαχειριστούν με ιδιαίτερη λεπτότητα. Όσο κι αν κάνετε σχολιασμό καθαρά και μόνο επειδή νοιάζεστε και θέλετε το παιδί σας να μην καταλήξει παχύσαρκο καλό θα είναι να έχετε κατά νου ότι κανένα παιδί δεν βελτίωσε το σωματικό του βάρος επειδή του είπαν οι γονείς του ότι είναι χοντρό. Μην κριτικάρετε διαρκώς το παιδί για τα περιττά του κιλά και την επιρροή που έχουν στην εξωτερική του εμφάνιση και φυσικά μην τα συγκρίνετε με συνομήλικους τους. Σίγουρα η καλή διατροφική συμπεριφορά και η επαρκής φυσική δραστηριότητα είναι το παράδειγμα που χρειάζεται να δώσετε και οι ίδιοι στα παιδιά σας. Μην ξεχνάτε ότι ένα υγιές σώμα θα είναι ένα από τα καλύτερα εφόδια που μπορείτε να τους προμηθεύσετε.
Τι λέτε (και εννοείτε): “Καλέ τι φοβιτσιάρης που είσαι;”
Αν το παιδί σας έχει κάποιες φοβίες που πιθανόν το αναστατώνουν και το κρατάνε εγκλωβισμένο δεν πρέπει ως γονιός να το κακοχαρακτηρίζετε και να το χλευάζετε. Όλα τα παιδιά, καθώς μεγαλώνουν, περνούν διάφορες φάσεις φόβου. Ακούστε πολύ προσεκτικά το παιδί που σας μιλά για τους φόβους του και μην το κοροϊδεύετε γιατί το κάνετε να νιώθει ακόμα πιο άβολα. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει το λόγο για τον οποίο φοβάται. Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό αν οι φόβοι που νιώθει το παιδί δεν του επιτρέπουν να ζει με χαρά την κάθε μέρα.
Τι λέτε: “Μα τι Πίπη είσαι εσύ;”
Τι εννοείτε: “Παιδάκι μου, αυτές σου οι φακίδες δεν κρύβονται με τίποτα”
Μην κριτικάρετε ποτέ το παιδί σας για τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά με τα οποία γεννήθηκε και τα οποία δεν ήταν δική του επιλογή. Εκτός από το ότι το φέρνετε σε δύσκολη θέση, δεν το βοηθάτε με το τυχόν “πρόβλημα” που αντιμετωπίζει. Αν δεν νιώσει όμορφα και οικεία με τους γονείς του, αν δεν αγαπήσει το ίδιο το σώμα του, πώς πιστεύετε ότι θα καταφέρει να αποδέχεται την αγάπη των άλλων; Αγαπήστε το παιδί σας όπως ακριβώς είναι και αυτό θα είναι το μεγαλύτερο δώρο που θα του προσφέρετε σε όλη του τη ζωή.
Όταν το πείραγμα γίνεται bullying
Το Bullying έχει ταυτιστεί με τον σχολικό εκφοβισμό. Όμως στην πραγματικότητα, δεν είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στο σχολείο, αλλά μια κατάσταση που το άτομο βιώνει ήδη στο σπίτι του συχνά από τους γονείς αλλά και από τα αδέρφια του με την σιωπηρή ή και ξεκάθαρη συναίνεση των γονιών του.
Διαβάστε επίσης
Όταν μέσα στην ίδια του την οικογένεια έχει δεχτεί προσβολές και ταπεινώσεις όπως: «Χοντρούλα κουνήσου, βιαζόμαστε», «Τι άχρηστος που είσαι!», «Ε, ελέφαντα, θα έρθεις;», «Προσοχή έρχεται η μπουλντόζα!», «Ο ηλίθιος πήρε πάλι 5 στα μαθηματικά!», «Έτσι άσχημη που είσαι, φαντάζεσαι ότι θ’ αρέσεις στα αγόρια;», «Ποια νομίζεις ότι είσαι; Η βασίλισσα της Αγγλίας;», πώς θα μπορέσει άραγε να αντιμετωπίσει τις προσβολές στο σχολείο.
Ελάχιστα είναι τα παιδιά που δεν τα προσέβαλαν ποτέ οι γονείς τους. Αυτές οι υποτιμήσεις μοιάζουν με συναισθηματικά χαστούκια. Πληγώνουν εξίσου το παιδί/έφηβο που τις ανέχεται αλλά και τον ενήλικα που τις προφέρει. Το κυριότερο είναι ότι πληγώνουν για πάντα τη σχέση τους.
Πιστεύουμε οι περισσότεροι ότι η λεκτική βία είναι ανώδυνη. Στο σχολικό περιβάλλον οι προσβολές είναι σχεδόν κανόνας. Οι έφηβοι συνηθίζουν να εξαπολύουν προσβολές προς τους συνομήλικους τους και να αντέχουν αυτές που οι άλλοι τους απευθύνουν, προκειμένου να ανήκουν στην ομάδα.
Διαβάστε επίσης
Κι όμως, αυτές οι στάσεις της περιφρόνησης και της υποτίμησης είναι ήδη επίπονες όταν προέρχονται από κάποιο φίλο κι ακόμη περισσότερο όταν προέρχονται από τους ίδιους τους γονείς μας. Οι συνηθισμένες προσβολές πληγώνουν περισσότερο από ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε.
Bullying στο σπίτι
Στο σπίτι οι γονείς είναι ικανοί να μιλήσουν με εντελώς προσβλητικό τρόπο στο παιδί τους και να πιστεύουν ότι δικαιολογούνται γιατί δήθεν το κινητοποιούν να γίνει καλύτερο. Αυτό που καταφέρνουν είναι να πληγώνουν τα παιδιά τους και να τα ωθούν να δημιουργήσουν ένα συναισθηματικό φρούριο που θα εμποδίζει την βίωση του θυμού και της οργής για την άδικη επίθεση που δέχονται.
Καταλήγουν να μην αισθάνονται πια και να κλείνονται στον εαυτό τους. Συνήθως παρατούν την ενασχόληση για την οποία δέχονται την έντονη κριτική και τις προσωπικές προσβολές. Επειδή αγαπούν τους γονείς τους και δεν θέλουν να τους αμφισβητούν, προτιμούν να καταστρέψουν τη δική τους εικόνα, αφού πλέον δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Δεν μπορούν όμως να συνδέσουν αυτή την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους με την στάση του γονιού, γιατί τον θεωρούν εξαίρετο, ανώτερο, άνετο με τη ζωή και γενικά κυρίαρχο.
Η εξουσία των γονιών
Όμως θα ρωτούσε κανείς, με ποιον τρόπο επωφελείται ο γονιός κάνοντας το παιδί του να υποφέρει έτσι;
Διατηρεί την εξουσία. Δεν επιτρέπει στα συναισθήματά του να αναδυθούν. Υπήρξε καταπιεσμένος από τον δικό του γονέα, ταπεινωμένος, υποτιμημένος. Είναι η σειρά του να είναι καυστικός κι έτσι δεν αφήνει τα συναισθήματά του να αναδυθούν στην επιφάνεια. Πέρα από τον έλεγχο επάνω στο παιδί του, στην πραγματικότητα προσπαθεί να ελέγξει τα δικά του συναισθήματα, να τα κρατήσει κρυμμένα.
Διαβάστε επίσης
Από πού προέρχονται αυτές οι προσβολές; Συχνά, τις έχουμε ακούσει, μας τις έχουν απευθύνει όταν ήμαστε μικροί. Για να αντέξουμε αναγκαστήκαμε ασυνείδητα να απαλείψουμε την επιθετική τους πλευρά. Τις εσωτερικεύσαμε, κρύβοντας τον πόνο. Ο μηχανισμός αυτός είναι αμυντικός.
Η προσβολή αποτελεί προβολή επάνω στον άλλον, ώστε να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε τον πόνο που αισθανόμαστε μέσα μας. Πίσω από μία προσβολή υπάρχει πάντα η προσωπική μας ιστορία, ένα τραύμα που μας πονά ακόμη, συναισθήματα και ανάγκες. Μιλάνε για τα δικά μας τραύματα.
Οι προσβολές, οι υποτιμήσεις, οι επικρίσεις, οι βρισιές δεν αποτελούν εκπαιδευτικοί μέθοδοι, αλλά βία και ιδίως όταν οι γονείς είναι αυτοί που προσβάλλουν. Οι επικρίσεις αποτελούν χτυπήματα έναντι του άλλου, ώστε να μην αναγκαστούμε να κοιτάξουμε μέσα μας.
Οι γονείς πρέπει να στοχεύουν στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος στο σπίτι και στην δουλειά με το ίδιο τους τον εαυτό. Στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Στην ενθάρρυνση και ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης των ίδιων αλλά και των παιδιών τους. Στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στην ευελιξία των χειρισμών. Στην ανάπτυξη μέσα στην οικογένεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης, ασφάλειας, σεβασμού, και αλληλοστήριξης. Στη βελτίωση της επικοινωνίας και την ενθάρρυνση της έκφρασης των συναισθημάτων- θετικών και αρνητικών. Στην έκφραση αγάπης, τρυφερότητας και εκμάθησης ορίων με δημιουργικό τρόπο. Στην προτροπή ενασχόλησης με χόμπι, αθλήματα, θετικές συναναστροφές, δημιουργία φίλων. Στην επιβράβευση θετικών συμπεριφορών και την αποθάρρυνση κάθε μορφής βίας.
Διαβάστε επίσης
Ιδρυτικό Μέλος allaboutparents.gr | Positive Parenting
Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc
Ειδικευμένη στην Ψυχοθεραπεία Gestalt
PgD Παιδοψυχολογία Παιδιού & Εφήβου
Τηλ: 6942217440, Ευρυτανίας 13, Αμπελόκηποι
email: maria.giannopulu@gmail.com
