27 Νοέ Γιατί είναι σημαντικό να μιλήσετε στα παιδιά για τον COVID-19 (ΚΟΡΟΝΟΪΟ) & με ποιον τρόπο.
Κρατώντας τα παιδιά μας στο σπίτι, μοιραία εκτίθενται και γίνονται μάρτυρες των ανησυχιών και των φόβων μας για τα γεγονότα των ημερών που διανύουμε. Στα παιδιά επικοινωνούνται τόσο οι πληροφορίες από τα ΜΜΕ που μεταφέρουν το άγχος και την ανησυχία της κοινωνίας, όσο και οι εσωτερικές συζητήσεις μεταξύ των ενηλίκων μελών της οικογένειας και των εξωτερικών επαφών. Αυτό συμβαίνει είτε άμεσα από τις λεκτικές επικοινωνίες που πραγματοποιούνται μπροστά τους, είτε έμμεσα μέσα από τα ασυνείδητα μηνύματα που προδίδουν οι συμπεριφορές μας.
Το «Μένουμε Σπίτι» δεν είναι απλά ένα νέο viral μήνυμα, για να μας κρατήσει καθηλωμένους στο σπίτι. Είναι ο τρόπος που έχουμε στα χέρια μας, ώστε να προστατευτούμε και με τη σειρά μας να προστατεύσουμε αυτούς που αγαπάμε.
Πώς εξηγούμε στα παιδιά την κατάσταση
Πώς όμως να εξηγήσεις σε ένα μικρό παιδί, πως μπορεί να μην πηγαίνει σχολείο, αλλά δεν είμαστε σε περίοδο διακοπών και θα πρέπει να του στερήσουμε τη παιδική χαρά, τη βόλτα, την επίσκεψη στην αγαπημένη φίλη και ακόμα περισσότερο τους λατρεμένους παππούδες, που μαζί τους μπορεί να κάνει σκανταλιές και να χαλαρώνει.
Συζητήστε λοιπόν μαζί τους για ποιο λόγο δεν μπορούν να παίζουν ελεύθερα με τους φίλους τους αυτές τις μέρες. Εξηγήστε τους, πως με αυτό τον τρόπο προστατεύουν πέραν από τον εαυτό τους, εσάς, τις γιαγιάδες και τους παππούδες τους και τους φίλους τους. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να εισάγουμε στο παιδί την έννοια της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας και της φροντίδας.
Μπορούμε να είμαστε ακριβείς και ειλικρινείς μαζί τους, χωρίς όμως, όπου αυτό είναι δυνατό, να τους μεταδώσουμε τον φόβο και τον πανικό, που όχι άδικα μας καταβάλει. Ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκονται μπορούμε να τα ρωτήσουμε τι έχουν καταλάβει, να δεχθούμε τις ερωτήσεις τους και να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε σε αυτές. Στο σημείο αυτό μπορούμε να τα εντάξουμε στους κανόνες καθαριότητας, προσωπικής υγιεινής και κοινωνικής απόστασης, για τις έκτακτες περιπτώσεις όπου θα χρειαστεί να βγούμε από το σπίτι.
Τι λέμε βάσει της ηλικίας του παιδιού
Τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, καθώς ακόμα δεν είναι σε θέση να λεκτικοποιήσουν το ειλικρινές συναίσθημα τους, θα το επικοινωνήσουν μέσα από το παιχνίδι και την αλλαγή της συμπεριφοράς τους. Μπορούμε να ζωγραφίσουμε μαζί τους και μετά να φτιάξουμε μία ιστορία, να διαβάσουμε παραμύθια και να συζητήσουμε τα συναισθήματα των ηρώων και του παιδιού ή να παίξουμε παιχνίδια ρόλων. Με τον τρόπο αυτό θα ανοίξουμε έναν δίαυλο επικοινωνίας, ώστε να μπορέσει το παιδί να εκφραστεί στο φαντασιακό πεδίο και να μας επιτρέψει να το κατανοήσουμε.
Τα μεγαλύτερα παιδιά θα εκφράσουν τους φόβους και τις ανησυχίες τους πιο εύκολα λεκτικά αν τους δοθεί η ευκαιρία. Είναι σημαντικό να αφουγκραστούμε και να συντονιστούμε με τις δικές τους ανησυχίες για το τι μπορεί να συμβεί στην οικογένειά τους.
Τα παιδιά στη εφηβεία αν και φαινομενικά είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν καλύτερα τα γεγονότα γιατί τα κατανοούν, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο δύσκολο είναι να τα συγκρατήσουμε. Είναι έφηβοι, νιώθουν παντοδύναμοι και ανίκητοι. Εδώ, θα παίξουμε καθοριστικό ρόλο, στο να καταφέρουμε να τους μεταφέρουμε την επιτακτική ανάγκη της προσωπικής ευθύνης και τη σημασία της παραμονής τους στο σπίτι, όσο δύσκολο και αν φαίνεται.
Για όλους τους παραπάνω λόγους λοιπόν θα πρέπει όπου αυτό είναι εφικτό να μειώσουμε την έκθεση τους στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο και να τους εξηγούμε με αντικειμενικό τρόπο τα δεδομένα. Καθώς κάθε οικογένεια θα έρθει αντιμέτωπη με διαφορετικού είδους συνέπειες, κατά τη διάρκεια όσο και μετά το τέλος της καταιγίδας, είναι στο χέρι μας να περιορίσουμε τον στιγματισμό και να διδάξουμε στα παιδιά μας το σεβασμό και την κατανόηση.
Μην ξεχνάμε ότι είμαστε οι καθρέφτες τους και τα πρώτα κοινωνικά τους πρότυπα. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον. Αποφεύγουμε να κατηγορούμε και να υπεργενικεύουμε πληροφορίες, και να επιρρίπτουμε ευθύνες στις μειονότητες.
Διαβάστε επίσης
Τι μπορούμε να κάνουμε
Τέλος είναι σημαντικό να παραμείνουμε ψύχραιμοι, όσο δύσκολο και αν φαντάζει αυτό. Αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε οικογένεια θα πληγεί με έναν διαφορετικό τρόπο από τη πανδημία, είτε οικονομικά, είτε ψυχολογικά, είτε ακόμα στο χείριστο σενάριο θα έρθει αντιμέτωπη κατά μέτωπο, με τον ιό. Καθώς τα παιδιά παρατηρούν αυτά που συζητάμε και αυτά που λέμε να μην ξεχνάτε ότι το άγχος είναι πιο μεταδοτικό από τους ιούς.
Ωστόσο, κρίσιμης σημασίας είναι να παραδεχόμαστε και να επικοινωνούμε τα δικά μας συναισθήματα, ακόμα κι αν αυτά περιέχουν φόβο και αγωνία και να δείχνουμε αμοιβαία ευάλωτοι, φυσικά στη σχετική γλώσσα των παιδιών του εκάστοτε αναπτυξιακού σταδίου. Το να υποκρινόμαστε ότι είμαστε ψύχραιμοι, ενώ νιώθουμε το αντίθετο, διδάσκει στα παιδιά μας την ψευδή παντοδυναμία, γεγονός που μπορεί να φορτώσει τους μικρούς τους ώμους με μεγάλο βάρος.
Επίσης, είναι απαραίτητο να τα προστατεύσουμε από τα διπλά μηνύματα, δηλαδή από το “λέω” ότι είμαι ψύχραιμος, αλλά “δείχνω” πανικοβλημένος. Οπότε, μια φράση όπως “κι εγώ φοβάμαι”, “κι εγώ βαριέμαι κλεισμένος μέσα στο σπίτι”, “κι σε μένα λείπουν οι φίλοι μας”, “κι εγώ έχω αγωνία για τις εξελίξεις”, μπορεί να είναι αρκετά ανακουφιστική.
Ως καθαροί δέκτες λοιπόν τα παιδιά, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις προσλαμβάνουσες πληροφορίες και στην επεξεργασία τους. Είναι σημαντικό λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί στις πληροφορίες που επιτρέπουμε να ακούν τα παιδιά και ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στον τρόπο που τις διαχειρίζονται.
Θα πρέπει να τα προστατέψουμε και να τα θωρακίσουμε στις συναισθηματικές αλλαγές που δυσκολεύουν το οικογενειακό σύστημα που τα περιβάλλει. Αυτό προϋποθέτει να είμαστε ειλικρινείς και σε επαφή πρώτα από όλα ως γονείς και ως φροντιστές οι ίδιοι με τα συναισθήματα μας, και με τα όρια μας. Να είμαστε ανοιχτοί στις ερωτήσεις και στις ψυχολογικές μεταβολές των παιδιών μας και να είμαστε όσο το δυνατόν κοντά τους ουσιαστικά, προσαρμοσμένοι στις ανάγκες του κάθε ηλικιακού σταδίου που διανύουν.
Τα παιδιά λοιπόν μπορεί να μη δείχνουν τις ανησυχίες τους. Ωστόσο καταλαβαίνουν και μεταβολίζουν πολλά περισσότερα από αυτά που πιστεύουμε ως γονείς, στην προσπάθεια μας να τα προστατέψουμε.
Ανησυχούν, επηρεάζονται και αντιλαμβάνονται πολλά. Κυρίως τις δικές μας αλλαγές και τις δικές μας δυσκολίες. Ας δείξουμε στα παιδιά μας ότι τα εμπιστευόμαστε, και πως μπορούμε να τους παρέχουμε ασφάλεια. Πως κατανοούμε τους φόβους τους και την αντίληψη τους. Ας τους δείξουμε σεβασμό και υπευθυνότητα, ως καθρέφτες οι ίδιοι της έκτακτης συνθήκης στην οποία καλούμαστε να ανταποκριθούμε.
