05 Μαρ Τραγούδι: Γνωρίζεις πώς επηρεάζει τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού;
Έχει αποδειχθεί μέσω ερευνών πως η μουσική αποτελεί βασικό συστατικό για την ομαλή πορεία της ανάπτυξης του εγκεφάλου των βρεφών. Η χρήση τραγουδιών σε παιδιά από την βρεφική ηλικία βοηθούν στην κοινωνική, ψυχολογική, γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη τους.
Τα παιδιά ήδη από την ηλικία των 7-8 μηνών αρχίζουν να μιμούνται ήχους καθημερινών αντικειμένων και ζώων, λίγους μήνες μετά χρησιμοποιούν κατάλληλο επιτονισμό σε ερωτήσεις που θέτουν και χρωματισμό στη φωνή τους, αναλόγως τι θέλουν να εκφράσουν.
Το τραγούδι και τα οφέλη στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού
- Κατά την διάρκεια της μουσικής επιτυγχάνεται η αρμονία και ο συντονισμός της κίνησης ματιών-χεριών αλλά και της λεπτής κινητικότητας των δαχτύλων κατά την εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου.
- Ενισχύεται η ακουστική αντίληψη, η γλωσσική κατανόηση και η ακολουθία εντολών που πρέπει να εκτελεστούν σε πολλά τραγούδια (π.χ. χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ).
- Η κίνηση που προκύπτει από τον ρυθμό του τραγουδιού βοηθάει στον συντονισμό της αναπνοής.
- Ενισχύεται η φωνολογική ενημερότητα , καθώς λόγω της ομοιοκαταληξίας που υπάρχει στους στίχους του τραγουδιού, τα παιδιά καταφέρνουν κα αναγνωρίζουν ακουστικά τις τελευταίες συλλαβές των λέξεων.
- Ενισχύεται η μνήμη, η συγκέντρωση σε μια δραστηριότητα και η προσοχή.
- Επιτυγχάνεται χαλάρωση και ρύθμιση της διάθεσης.
- Η αλληλεπίδραση γονέα- παιδιού είναι πιο ποιοτική, καθώς υπάρχει πιο έντονη βλεμματική επαφή, επειδή ο γονέας έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο κατά την επαφή με το παιδί .
- Παρατηρείται ότι το τραγούδι λειτουργεί ως ρυθμιστής συναισθήματος και επιτυγχάνεται καλύτερη συνεργασία με παιδιά που έχουν δύσκολες συμπεριφορές και συναισθηματικές εκρήξεις .
Σε γλωσσικά φαινόμενα, όπως είναι ο τραυλισμός αλλά και σε διαταραχές που οφείλονται στο άγχος, το τραγούδι επιτυγχάνει την μείωση του άγχους αλλά και των επεισοδίων τραυλισμού.
Διαβάστε επίσης
Το τραγούδι επίσης, χρησιμοποιείται στα νηπιαγωγεία έτσι ώστε να επιτευχθούν οι μεταβάσεις από την μία δραστηριότητα στην άλλη. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά συνεχίζουν ευκολότερα και με καλύτερη διάθεση και κατανόηση για το τι έπεται.
Μέσα από την προσωπική μου τριβή με παιδιά προσχολικής ηλικίας τα τελευταία χρόνια, ιδίως μέσα από την ιδιότητα μου ως παράλληλη στήριξη και καθώς έρχομαι σε καθημερινή επαφή μαζί τους, διαπιστώνω πως η μουσική ενασχόληση δεν έχει λάβει την ανάλογη προσοχή από τους γονείς και τους φροντιστές των παιδιών.
Οι οικογένειες επιλέγουν για την διασκέδαση των παιδιών τους τραγούδια για «μεγάλους» , όχι κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία, με δύσκολο περιεχόμενο και λεξιλόγιο και νοήματα που δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ακόμα τα παιδιά. Τραγούδια με ελάχιστα οφέλη για τον παιδικό εγκέφαλο και μηδαμινή ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης. Τα οφέλη του παιδικού τραγουδιού είναι πολλά, ιδιαίτερα όσον αφορά την γλωσσική ανάπτυξη.
Το τραγούδι και τα οφέλη στην γλωσσική ανάπτυξη
Σε παιδιά που παρουσιάζουν καθυστέρηση στον λόγο τους, το τραγούδι είναι βασικό «εργαλείο» που χρησιμοποιείται κατά την θεραπεία του παιδιού από τους θεραπευτές, αλλά και από τους γονείς στο σπίτι.
Στα τραγούδια υπάρχει επαναλαμβανόμενο μοτίβο, δηλαδή ήχοι, λέξεις και στίχοι που επαναλαμβάνονται πολλές φορές σε μικρό χρονικό διάστημα. Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο και η συχνότητα που οι γονείς και οι φροντιστές τραγουδούν το ίδιο τραγούδι στο παιδί βοηθάει στο να επιτευχθεί η μίμηση.
- Η μίμηση προκαλεί την παραγωγή ήχων και λέξεων.
- Εντάσσεται καινούργιο και εύχρηστο καθημερινό λεξιλόγιο στον λόγο του παιδιού.
- Ο συντονισμός της αναπνοής βοηθάει στην ανάκληση δύσκολων λέξεων.
- Ο ρυθμός βοηθάει στην παραγωγή πολυσύλλαβων και λέξεων με δύσκολη φωνοτακτική δομή.
- Η ταχύτητα της ομιλίας μειώνεται και ενισχύεται η γλωσσική κατανόηση των νοημάτων.
- Ενισχύεται ο επιτονισμός, η προσωδία και ο ρυθμός ομιλίας.
- Η κίνηση βοηθάει έτσι ώστε να συμμετέχουν στην αλληλεπίδραση παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει ακόμα λόγο.
- Υπάρχουν εύκολα νοήματα που ενισχύουν την γλωσσική κατανόηση του παιδιού.
- Οι παύσεις που μπορούν να προκύψουν από εμάς ενδιάμεσα από τους στίχους των τραγουδιών δίνουν στο παιδί ευκαιρία για επικοινωνία, είτε για να ζητήσει πάλι το τραγούδι είτε για να συμπληρώσει τον ήχο ή την λέξη.
Όπως έχω αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο μου, σπουδαίο ρόλο στην γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών παίζουν τα ακουστικά σε συνδυασμό με τα οπτικά ερεθίσματα. Το «κλειδί» για να δώσετε νόημα στις λέξεις σας είναι τα νοήματα. Χρησιμοποιήστε κινήσεις και χειρονομίες σε συνδυασμό με τα τραγούδια.
Συχνά είναι πιο εύκολο στα παιδιά να νοηματίσουν την ανάγκη τους για να επικοινωνήσουν παρά να εκφέρουν ομιλία, καθώς τα νοήματα είναι πιο διακριτά και πιο εύκολα κατά την μίμηση. Η ταυτόχρονη χρήση τους με την ομιλία ενισχύει τα λεκτικά ερεθίσματα που δίνουμε στο παιδί και βοηθάει να γίνει κατανοητή από αυτά η αναπαράσταση της έννοιας.
Διαβάστε επίσης
20 Τραγούδια που ενισχύουν τη γλωσσική ανάπτυξη
- «Αχ κουνελάκι»
- «Χαρωπά τα δυο μου χέρια»
- «Το κοκοράκι»
- «Κεφάλι, ώμοι, γόνατα και δάχτυλα»
- «Ήταν ένα γάιδαρος»
- «Βγαίνει η βαρκούλα»
- «Η Κουκουβάγια»
- «Η καλή μας αγελάδα»
- «Μια ωραία πεταλούδα»
- «Φεγγαράκι μου λαμπρό»
- «Λύκε, λύκε είσαι εδώ!»
- «Πλάθω κουλουράκια»
- «Ήταν ένα μικρό καράβι»
- «Ο μπάρμπα μπρίλιος»
- «Τα παπάκια»
- «Πέντε παπάκια μικρά»
- «Το ελεφαντάκι»
- «Χόκι πόκι»
- «Το βουνό»
- Τραγούδια για τα χρώματα, τα σχήματα, τους αριθμούς κ.ο.κ.
Μία ιδέα για την ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων μέσω του τραγουδιού
Θα χρειαστείτε ένα κουτί στο οποίο θα βάλετε μέσα διάφορα τρισδιάστατα αντικείμενα, αντίστοιχα με λέξεις κλειδιά από κάθε τραγούδι (π. χ. πεταλούδα, βαρκούλα, παπάκι).
Ύστερα, βγάζετε το αντικείμενο από το κουτί ταυτόχρονα με την έναρξη του τραγουδιού. Έπειτα από επαναλήψεις της δραστηριότητας το παιδί συνδέει το αντικείμενο με το εκάστοτε τραγούδι.
Δίνεται η ευκαιρία σε βρέφη, σε μη λεκτικά παιδιά, σε παιδιά με μικρό λεξιλόγιο να ζητήσουν το τραγούδι που θέλουν να ακούσουν δίνοντας ή δείχνοντας το αντικείμενο. Ενισχύεται ταυτόχρονα η γλωσσική ανάπτυξη γιατί συνδυάζονται οπτικά και ακουστικά οι έννοιες.
Διαβάστε επίσης
Γεωργία Πετμεζά
Η Γεωργία Πετμεζά είναι Λογοθεραπεύτρια με Δίπλωμα στην «Ψυχολογία Παιδιών Και Εφήβων». Στα πλαίσια της δια βίου εκπαίδευσης της έχει λάβει σημαντικό πλήθος εκπαιδεύσεων μεταξύ των οποίων: TEACCH, PECS, MAKATON, SIMATA, INTENSIVE INTERACTION, SENSORY MESSY PLAY, Παρέμβαση στον Πρώιμο Τραυλισμό PCI. Παρακολουθεί ατομικές και ομαδικές εποπτείες. Από το 2015 παρέχει τις υπηρεσίες της σε κέντρα ειδικών θεραπειών και είναι παράλληλη στήριξη σε παιδιά μη τυπικής ανάπτυξης στο σχολικό πλαίσιο.
