01 Φεβ Διατροφική ετικέτα: Πώς να μάθουμε στα παιδιά να τη διαβάζουν
Η διατροφική ετικέτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί, από μικρούς και μεγάλους, με σκοπό να βοηθήσει στην επιλογή προϊόντων που ταιριάζουν σε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Με τον όρο «διατροφική ετικέτα» αναφερόμαστε σε οποιαδήποτε σήμανση, εικόνα, εμπορικό σήμα ή περιγραφή είναι αποτυπωμένη στη συσκευασία μιας τροφής και παρέχει πληροφορίες σχετικά με αυτή. Εκτός από την επιλογή υγιεινών τροφών, βασικός σκοπός της ύπαρξης της διατροφικής ετικέτας είναι η προστασία των καταναλωτών.
Βάση κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωτική η αναγραφή ορισμένων πληροφοριών σχετικά με το τρόφιμο που περιέχεται στη συσκευασία.
Πιο συγκεκριμένα, σε κάθε συσκευασμένο τρόφιμο ο παραγωγός είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει τον υποψήφιο καταναλωτή για:
- την ονομασία του τροφίμου
- τα περιεχόμενα συστατικά
- κάθε συστατικό ή ουσία που μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες ή δυσανεξίες
- την ημερομηνία ελάχιστης διατήρησης ή την τελική ημερομηνία ανάλωσης
- τη καθαρή ποσότητα του τροφίμου
- τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες χρήσης ή/και αποθήκευσης
- το όνομα ή την εμπορική επωνυμία και τη διεύθυνση του υπεύθυνου επιχείρησης τροφίμων
- τη χώρα καταγωγής ή τόπο προέλευσης του προϊόντος
- τις οδηγίες χρήσης
- τη διατροφική δήλωση και τον αριθμό παρτίδας
Όσον αφορά τη διατροφική ετικέτα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:
- Τη μερίδα, δηλαδή την ποσότητα σε γραμμάρια που αποτελεί μια μερίδα από το συγκεκριμένο τρόφιμο.
- Τις θερμίδες, δηλαδή τις θερμίδες, μετρημένες σε kilocalories (kcal) και kilojoules (kJ), που αντιστοιχούν σε μια μερίδα και αντίστοιχα σε 100 γραμμάρια του προϊόντος.
- Τις θερμίδες από λιπαρά, δηλαδή τις θερμίδες που αντιστοιχούν στα λιπαρά μιας μερίδας του προϊόντος.
- Τα μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή τις ποσότητες λιπαρών, υδατανθράκων, και πρωτεϊνών, αλλά και τις υποκατηγορίες τους δηλαδή τα κορεσμένα λιπαρά και τα σάκχαρα.
- Το % ποσοστό ΣΗΠ, δηλαδή το ποσοστό της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης που καλύπτει αυτό το προϊόν ως προς το κάθε θρεπτικό συστατικό σε μια διατροφή περίπου 2000 θερμίδων.
- Οι βιταμίνες, τα ανόργανα συστατικά, οι φυτικές ίνες, και το νάτριο, δηλαδή εάν παρέχουν περισσότερο από το 15% της ΣΗΠ στα στερεά τρόφιμα και το 7,5% στα ποτά.
- Τα αλλεργιογόνα, δηλαδή τυχόν αλλεργιογόνα που περιέχονται στο τρόφιμο.
Από όλα αυτά τι πρέπει να προσέξει ένας γονιός και τι μπορεί να εκπαιδεύσει και το παιδί του να παρατηρεί; Για να μπορέσει κάποιος να «διαβάσει» μία διατροφική ετικέτα θα πρέπει να έχει προηγηθεί διατροφική εκπαίδευση ή να υπάρχει μία γενική πληροφόρηση σχετικά με τα θρεπτικά συστατικά και την ισορροπημένη διατροφή. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε παιδιά καλό είναι οι πληροφορίες να δίνονται σταδιακά και πρακτικά στην καθημερινότητα κατά την επιλογή ή/και τη κατανάλωση των τροφίμων. Συμβουλές για να διαβάσει σωστά τη διατροφική ετικέτα μιας τροφής, ένας ενήλικας αλλά σταδιακά με εκπαίδευση και ένα παιδί, αποτελούν οι παρακάτω:
Στη διατροφική ετικέτα πάντα κοιτάμε:
- Σειρά αναγραφής
Η σειρά με την οποία αναγράφονται τα συστατικά δείχνει και τη περιεκτικότητα του τροφίμου σε αυτά. Δηλαδή όσο πιο «ψηλά» είναι ένα συστατικό τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα του στο τρόφιμο.
- Απουσία αναγραφής συγκεκριμένων συστατικών
Εάν δεν αναγράφεται κάποιο συστατικό όπως τα κορεσμένα λιπαρά ή τα υδρογονωμένα/ μερικώς υδρογονωμένα/ τρανς λιπαρά ή τα σάκχαρα σημαίνει πως αυτά δεν περιέχονται στο τρόφιμο. Αυτό αποτελεί όφελος για τον καταναλωτή αλλά πρέπει να δίδεται προσοχή καθώς αυτά τα συστατικά συνήθως «κρύβονται» προς το τέλος της λίστας.
- Κρυφές πηγές ζάχαρης
Η ζάχαρη, δηλαδή η σουκρόζη, μπορεί να «κρύβεται» σε ένα προϊόν με πολλές διαφορετικές ονομασίες διαφόρων σακχάρων όπως ινβερτοσάκχαρο, μελάσα, μερικώς υδρολυμένο άμυλο, φρουκτόζη, σιρόπι φρουκτόζης, γλυκόζη, σιρόπι γλυκόζης, δεξτρόζη ή μαλτόζη. Γενικά όταν υπάρχει η κατάληξη –όζη υπάρχει και κάποιο σάκχαρο.
Για τους πιο προχωρημένους, στη διατροφική ετικέτα επίσης κοιτάμε:
- Περιεκτικότητα ανά μερίδα ή ανά 100 γραμμάρια
Η περιεκτικότητα ανά μερίδα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη προτεινόμενη μερίδα και όχι απαραίτητα για το σύνολο του περιεχομένου της συσκευασίας. Η περιεκτικότητα ανα 100 γραμμάρια παρέχει πληροφορίες για την εύκολη σύγκριση μεταξύ διαφόρων προϊόντων.
- Φυτικές ίνες
Συστήνεται η επιλογής προϊόντων με πάνω από 5 γραμμάρια φυτικών ινών ανά 100 γραμμάρια. Οι φυτικές ίνες έχουν πολλαπλά οφέλη στην υγεία και η επίτευξη των ημερήσιων στόχων έχει αποδειχθεί αρκετά δύσκολη για τον μέσο καταναλωτή.
- Σάκχαρα και κορεσμένα λιπαρά
Συστήνεται η επιλογή προϊόντων με λιγότερο από 5 γραμμάρια σακχάρων και κορεσμένου λίπους ανά 100 γραμμάρια. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν είναι εφικτό, αφού οι πρώτες ύλες μπορεί να περιέχουν φυσικά σάκχαρα σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. φρούτα, γάλα, γιαούρτι). Σε αυτή τη περίπτωση συστήνεται ο έλεγχος για ύπαρξη της αναγραφής «κρυφών» πηγών σακχάρων.
- Νάτριο και αλάτι
Συστήνεται η επιλογή προϊόντων με λιγότερο από 100 mg νάτριο ή 300 mg αλάτι ανά 100 γραμμάρια.
Για παιδιά μικρότερης ηλικίας, τα οποία πιθανότατα θα δυσκολευτούν να εμπεδώσουν και αξιοποιήσουν τις παραπάνω πληροφορίες, πολύ χρήσιμο είναι η επισήμανση «φανάρι». Η επισήμανση αυτή δεν βρίσκεται σε όλες τις συσκευασίες τροφίμων, αλλά όταν υπάρχει εντοπίζεται στο μπροστά μέρος της συσκευασίας, σε αντίθεση με τη διατροφική ετικέτα.
Διαβάστε επίσης
Το «φανάρι» αυτό μέσω χρωμάτων φανερώνει εάν ένα προϊόν είναι υψηλό (κόκκινο), μέτριο (πορτοκαλί) ή χαμηλό (πράσινο) σε λιπαρά, κορεσμένα, σάκχαρα και αλάτι. Η χρωματική κωδικοποίηση αυτή μπορεί να βοηθήσει μικρούς και μεγάλους να επιλέξουν ανάμεσα σε διάφορα προϊόντα και να προτιμήσουν περισσότερα πράσινα και πορτοκαλί και λιγότερα κόκκινα.
Ηλιάνα Ευαγγέλου
M.Sc. Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Αγία Παρασκευή, Αθήνα
Κιν: 6946279958
Email: iliana.evgl@gmail.com
Business Site: ilianaevangeloudietitian.business.site
Η Ηλιάνα Ευαγγέλου έχει κατακτήσει το πτυχίο «Διατροφής και Διαιτολογίας» από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με βαθμό «Άριστα». Στη συνέχεια οι μεταπτυχιακές της σπουδές στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο εστίασαν στην Εφαρμοσμένη Διαιτολογία – Διατροφή, στον τομέα της Κλινικής Διατροφής. Παράλληλα, το ερευνητικό της ενδιαφέρον και δραστηριότητα είναι έντονα. Παρακολουθεί και συμμετέχει σε επιστημονικά συνέδρια και σεμινάρια με σκοπό την ενημέρωση για τις εξελίξεις στον κλάδο της διατροφής. Το μότο της είναι «to eat is a necessity, to eat intelligently is an art».
