05 Ιούλ Φυσιολογικός ή Φυσικός τοκετός; Γνωρίζεις τις διαφορές;
Αυτό το άρθρο γράφτηκε με αφορμή τη Διεθνή Εβδομάδα για τον Σεβασμό στη Γέννα (ENCA HELLAS: 16-22 Μαΐου 2022), για να μιλήσουμε για τον τοκετό και συγκεκριμένα τον φυσικό τοκετό.
Τι είναι ο φυσικός τοκετός;
Πολλοί οργανισμοί μαιών και μαιευτήρων, εντός και εκτός Ευρώπης, έχουν προσπαθήσει να προσδιορίσουν την έννοια του φυσιολογικού και φυσικού τοκετού. Αρκετές φορές οι δύο έννοιες συγχέονται.
Σε ευρύτερο πλαίσιο, ο φυσιολογικός τοκετός είναι ο τοκετός που:
- Ξεκινάει αυτόματα μεταξύ 37ης– 42ης εβδομάδας κύησης
- Είναι χαμηλού κινδύνου κατά τη διάρκεια εξέλιξης του αλλά και πριν
- Το μωρό γεννιέται από τον κόλπο και σε ινιακή προβολή (με το κεφάλι)
- Μετά τον τοκετό η μητέρα και το νεογνό είναι σε καλή κατάσταση
Στη συνέχεια περιλαμβάνεται η επαφή δέρμα με δέρμα, και ο θηλασμός εντός της πρώτης ώρας.
Την παραπάνω έννοια έρχεται να συμπληρώσει ο φυσικός τοκετός που ορίζεται ως ο τοκετός χωρίς παρεμβάσεις, δηλαδή:
- Χωρίς πρόκληση τοκετού
- Χωρίς τη χρήση γενικής, ραχιαίας ή επισκληριδίου αναλγησίας
- Χωρίς περινεοτομή
- Χωρίς χρήση μαιευτικών οργάνων (όπως βεντούζα)
Η φυσική πορεία του τοκετού θα πρέπει να διαταράσσεται μόνο όταν υπάρχει σημαντικός λόγος.
Αν και, πλέον, έχουμε μία πιο ξεκάθαρη εικόνα της ορολογίας, φαίνεται ότι ο χαρακτηρισμός της «φυσιολογικότητας» στον τοκετό επηρεάζεται από το πολιτισμικό υπόβαθρο κάθε χώρας.
Ο τοκετός των θηλαστικών
Σίγουρα θα έχετε αναρωτηθεί γιατί τα άλλα θηλαστικά γεννάνε με ευκολία, ενώ εμείς, οι άνθρωποι δυσκολευόμαστε τόσο πολύ. Η ικανότητα μας να έχουμε συνειδητή αντίληψη (λογικό μέρος του εγκεφάλου) και να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για να επικοινωνούμε, μας διαχωρίζει από το ζωικό βασίλειο. Κατά την γέννα, όμως, αυτό το ανεπτυγμένο, λογικό μέρος του εγκεφάλου διαταράσσει την ομαλότητά της, καθιστώντας το γεγονός: Είμαστε, ακόμη, θηλαστικά.
Η εξέλιξη του εγκεφάλου στα ανώτερα θηλαστικά
Ο εξελιγμένος εγκέφαλος (νεοφλοιός) είναι ένα εργαλείο υποστήριξης των ενστίκτων επιβίωσης του αρχέγονου εγκεφάλου. Το ζήτημα, όμως, που προκύπτει είναι ότι τείνει να ελέγχει τις πιο πρωτόγονες δομές του, αναστέλλοντας φυσικές διαδικασίες, όπως είναι ο τοκετός. Όταν ο νεοφλοιός είναι σε ηρεμία και δεν ενεργοποιείται διαρκώς, ο αρχέγονος εγκέφαλος μπορεί ευκολότερα να δράσει και να εκκρίνει τις απαραίτητες ορμόνες. Παρόμοια δράση υπάρχει και κατά την διάρκεια του θηλασμού και της σεξουαλικής επαφής.
Δαβάστε επίσης
Ο Michel Odent , Γάλλος μαιευτήρας και υπέρμαχος του φυσικού τοκετού, μελέτησε για χρόνια την επίδραση του εξελιγμένου εγκεφάλου στην γέννα.
Ο ίδιος είπε χαρακτηριστικά:
“Φανταστείτε ένα ζευγάρι που κάνει έρωτα και βρίσκεται σε προ-οργασμικό στάδιο. Ξαφνικά ένας από τους δύο συντρόφους ρωτάει «Τι θα ήθελες για δείπνο αργότερα;»…τότε η φυσιολογική διαδικασία της σεξουαλικής πράξης σταματά. Γιατί ο νεοφλοιός διεγείρεται. Το ίδιο συμβαίνει και στον τοκετό. Η γυναίκα έχει ανάγκη για προστασία από όλες τις μορφές που διεγείρουν το νεοφλοιό της.”
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να το επισημάνουμε. Κανένα θηλαστικό δεν θα ήθελε να γεννήσει σε ένα άγνωστο μέρος (που ενδεχομένως να κρύβει κινδύνους), κάτω από έντονο φωτισμό και σε ένα δωμάτιο γεμάτο ξένους παρατηρητές.
Το μεγάλο ερώτημα: Γιατί φυσικό τοκετό;
Αυτό που προκαλεί, κυρίως, άγχος στις έγκυες σχετικά με τον φυσικό τοκετό είναι ο πόνος. Είναι πολύ λογικό.
Τι ρόλο παίζει ο πόνος των συστολών;
Στην πραγματικότητα, είναι ένας μηχανισμός της φύσης να βοηθήσει την έγκυο να κινητοποιηθεί και να βρει τον δικό της τρόπο να διευκολύνει τη γέννα της.
Ο πόνος αποτελεί, δηλαδή, έναν ΄΄χάρτη-οδηγό΄΄ διαχείρισης του τοκετού μας.
Οι στάσεις και οι κινήσεις που επιλέγει να κάνει την εκάστοτε στιγμή ως ανταπόκριση σ’ αυτά που νιώθει, βοηθάει στην ενίσχυση των συστολών και την ενθάρρυνση του μωρού να κινηθεί προς το κολπικό κανάλι. Όσο εξελίσσεται ο τοκετός και ο πόνος αυξάνεται, το σώμα εκκρίνει μεγάλες ποσότητες ενδορφινών, προκειμένου να ανακουφίσει την γυναίκα από αυτόν. Είναι, δηλαδή, κάτι σαν φυσικό ναρκωτικό! Το αυξανόμενο επίπεδο ενδορφινών συμβάλλει, επίσης, στη μετάβαση από μια λογική σκέψη, ορθολογική συμπεριφορά σε μια πιο ενστικτώδη (ηρεμία νεοφλοιού!).
Διαβάστε επίσης
Φανταστείτε να περιβάλλεστε από άτομα οικεία, την οικογένεια, τους φίλους, τους επαγγελματίες υγείας που σας υπενθυμίζουν το δυναμικό της γέννας και σας ενθαρρύνουν με ηρεμία και υπομονή. Θα αποκτήσετε περισσότερη εμπιστοσύνη στην διαδικασία.
Μπορείτε να φάτε, να πιείτε νερό. Έτσι, ακόμα κι αν περιμένετε αρκετές ώρες για τον ερχομό του μωρού σας, θα βρείτε την ενέργεια να επιμείνετε. Μεταξύ των συστολών, το σώμα δίνει χρόνο για να ξεκουράζεστε.
Κανείς δεν κοιτάει με το ρολόι πάνω από τον κόλπο σας, γιατί όλοι εμπιστεύονται την διαδικασία της γέννησης και πιστεύουν ότι έχετε τη δύναμη και τη σοφία να την κάνετε πράξη.
Έχετε την δυνατότητα να ανταποκριθείτε ελεύθερα στα ερεθίσματα που δίνει το σώμα σας. Όπου κι αν βρίσκεστε, στην κλινική ή το σπίτι, θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μία πληθώρα μέτρων ανακούφισης, είτε αυτό είναι ένα χαλαρωτικό ντουζ, είτε κάτι απλό, όπως το άκουσμα μιας μουσικής.
Μπορείτε να δημιουργήσετε εσείς ένα περιβάλλον που να αποτελεί αυτό, ακριβώς, που χρειάζεστε, καθώς βιώνετε την δύσκολη μετάβαση από «έγκυος» σε «μητέρα».
Φυσικός Τοκετός & Συμπεράσματα
Γιατί να επιλέξω τον φυσικό τοκετό; Την απάντηση θα την βρείτε μόνοι σας. Αυτό που θα ήθελα να γνωρίζετε είναι ότι η φύση έχει σχεδιάσει τα πράγματα με ιδιαίτερη μαεστρία… και ότι στην πραγματικότητα, η διαδικασία από μόνη της θα σας προετοιμάσει να υποδεχτείτε τη γονεϊκότητα, ένα ταξίδι που θα πορευτείτε μαζί με το παιδί σας.
Όπως και να γίνει ο τοκετός σας, έχετε δικαίωμα να το συζητήσετε με τον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί, ακόμα και να προσπαθήσετε να διεξάγετε έναν τοκετό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις.
Έτσι στο ερώτημα «Γιατί φυσικός τοκετός;», μάλλον θα έπρεπε να ρωτάμε «Γιατί όχι;» Ο σεβασμός στη γέννα, σημαίνει σεβασμός στη δημιουργία, στη γυναίκα, το μωρό. Σεβασμός στον άνθρωπο.
Ιωάννα Πολακτσίδου
Φοιτήτρια στο τμήμα μαιευτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Πιστοποιημένη στην καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση
Ονομάζομαι Ιωάννα Πολακτσίδου, είμαι τελειόφοιτη στο τμήμα μαιευτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και κατάγομαι από τη Θεσσαλονίκη. Λόγω της αγάπης μου για τη μαιευτική παρακολουθώ συχνά σεμινάρια απ’ όλο τον κόσμο που αφορούν την υγεία τόσο της εγκύου, όσο και του εμβρύου, νεογνού. Μιλάω τη γαλλική και αγγλική γλώσσα και στοχεύω στο μέλλον να γίνω γέφυρα της Ελλάδας με το εξωτερικό. Πιστεύω βαθιά πως αλλάζοντας την ματιά μας για τη δημιουργία, αλλάζει και ο τρόπος που δημιουργούμε.
Πηγές
- Parthasarathy S, Doula P. Beyond Lamaze: Are We Missing the Key to Unlock Women’s Potential? J Perinat Educ. 2018;27(1):6-9. doi:10.1891/1058-1243.27.1.6
- High-Risk Pregnancy. ucsfhealth.org. Accessed June 4, 2022. https://www.ucsfhealth.org/Conditions/High Risk Pregnancy
- Odent M. New reasons and new ways to study birth physiology. Int J Gynecol Obstet. 2001;75(S1):S39-S45. doi:10.1016/S0020-7292(01)00512-4
- Brunt I. Normal Birth. Perm J. 2005;9(1):96-98.
- Young D. What is Normal Childbirth and Do We Need More Statements About It? Birth. 2009;36(1):1-3. doi:10.1111/j.1523-536X.2008.00306.x
- Normal childbirth – Pregnancy Info. Accessed June 4, 2022. https://www.pregnancyinfo.ca/birth/delivery/normal-childbirth/
- Bell AF, Erickson EN, Carter CS. BEYOND LABOR: THE ROLE OF NATURAL AND SYNTHETIC OXYTOCIN IN THE TRANSITION TO MOTHERHOOD. J Midwifery Womens Health. 2014;59(1):35-42. doi:10.1111/jmwh.12101
- Lothian JA. Why Natural Childbirth? J Perinat Educ. 2000;9(4):44-46. doi:10.1624/105812400X87905
- Calabrò RS, Cacciola A, Bruschetta D, et al. Neuroanatomy and function of human sexual behavior: A neglected or unknown issue? Brain Behav. 2019;9(12):e01389. doi:10.1002/brb3.1389
